Microsoft Word 13-атэ-лотин-маъруза doc

sovutish  tizimida 
suv  qo'llanilsa  tezda  nakip  (quyka)  hosil  bo'ladi,  bu  o'z 
navbatida  issiqlik  almashishini  yomonlashtiradi,  dvigatel  qizib  ketadi,  uning  quvvati, 
iqtisodiy  ko'rsatkichlari  va  buzulmaslik  xususiyatlari  kamayadi.  Bu  sharoitlarda 
buzuqliklarning 6% gachasi sovitish tizimiga to'g'ri keladi. 
Dvigatelni  me'yoriy  ishlashini  ta'minlash  uchun,  sovutish  tizimida  50  markali 
antifriz  va  Tosol-40,  hamda  sovutish  suyuqligi  uzluksiz  harakatlanib  turuvchi  yopiq 
tizimli avtomobillardan foydalanish tavsiya qilinadi. 
Tog'  yo'llarida,  avtomobillarni  tormoz  tizimlari,  juda  og'ir  sharoitda  ishlaydi. 
Dovondan tushish paytlarida tormoz tizimi doimo ishlatilib turilishi sababli qizib ketadi, 
natijada  g'ildirak  disklarining  harorati  GAZ-53A  avtomobilida  400...450 
°
S  gacha,  ZIL-
130  avtomobilida  esa  250...350 
°
S  gacha  ko'tarilib  ketadi.  Bu  esa  o'z  navbatida, 
g'ildiraklarda  zichlamalarni  va  ishchi  tormoz  mexanizmini  rezina  monjetlarini  ishdan 
chiqaradi. 

---

 
93 
Bundan  tashqari, bu g'ildiraklarning sovushi uchun avtomobil davondan tushgach, 
kamida  20  km  yo'l  bosishi  kerak,  demak  bu  oraliqda  haydovchi  tormoz  mexanizmidan 
to'la  foydalana  olmaydi,  chunki  g'ildirak  diskining  harorati  350...400
°
S  bo'lganda, 
avtomobilni to'xtatish yo'li me'yoridagidan 3 barobar ortiq bo'ladi. 
Har 1000 m dengiz satxidan balandlikda karburatorli dvigatellarni quvvati o'rtacha 
12% ga kamayadi, chunki havoning zichligi kamayadi va yonuvchi aralashma tarkibidagi 
benzin oshib ketadi. 
Havoni  kamayib  ketishi  yonilg'i  sarfini  oshib  ketishiga  atrof  muxitni  ko'proq 
zararlanishga  olib  keladi.  (Masalan:  ZIL-130  avtomobili  me'yoridagi  sharoitda  har  100 
km  ga  30...35  l  yonilg'i  sarflasa,  baland  tog'li  nohiyalarda  esa  55...60  l  sarflaydi.  Bu 
holatlar  o'z  navbatida  avtomobil  ishi  unumini  kamaytirib  yuboradi  va  atrof  muhitni 
zaharlanishiga oshib keladi. 
Qaytarish uchun savollar 
1.
 
Avtomobillarni maxsus ishlash sharoitlari.  
2.
 
Avtomobillarga maxsus ishlash sharoitlarda saqlash turlari.  
3.
 
Maxsus sharoitlarga moslab chiqariladigan avtomobillar 
4.Sovuq iqlim sharoitida avtomobillarni saqlash va saqlash anjomlaridan foydalanishning samarali 
usullari.  
5.Avtomobil dvigatellarini bir zumda isitish usuli 
6.Avtomobil dvigatellarini uzluksiz isitish usuli 
7.Sovuq iqlim sharoitida avtomobil agregatlarini issiq sharoitda saqlab turishning usullari.  
8.    Dvigatelni  isitmasdan  turib,  sovuq  holda  o't  oldirish.  Ishga  tushirish  suyuqliklari  va  maxsus 
motor moylari. 
9. Avtomobillardan sahro-qumlik va issiq iqlim sharoitlarda foydalanishda ta'sir qiluvchi omillar. 
10. Avtomobillardan tog'lik sharoitda foydalanishda ta'sir qiluvchi omillar.