Microsoft Word 127b2635c69e0ccce220d54f0a4d206a612d9bae85273c7ad237f9e445cb2da1

- 2002 yilda “Davlat moliyasini boshkarishni isloh kilish” loyihasi ma’qullandi 

hamda uni tayyorlash va amalga oshirish bo’yicha mas’uliyat Moliya vazirligiga 

yuklatildi.  Mazkur  loyihaning  maqsadi  “davlat  moliyasini  boshqarishni 

takomillashtirish,  zamonaviy  kompyuterlar  va  axborot  texnologiyalaridan 

foydalangan  holda  byudjet  mablag’larining  samarali  sarflanishini  ta’minlash, 

byudjet ijrosining yangi tizimini yaratishdan iborat”

1

 bo’ldi.   

 

2004  yilda  O’zbekiston  Respublikasining  “Davlat  byudjetining 

g’azna  ijrosi  to’g’risida”gi  Qonunini  qabul  qilindi.  Bu  Qonun  byudjet 

xarajatlarini  boshqarish  va  nazorat  qilish  jarayonlariga  keskin  o’zgartirishlar 

kiritdi.  Ushbu  Qonunning  maqsadi  O’zbekiston  Respublikasi  davlat  byudjeti-

ning  (shu  jumladan  davlat  maqsadli  jamg’armalarining)  va  byudjet  tashkilot-

larining  byudjetdan  tashqari  mablag’larining  g’azna  ijrosi  sohasidagi  munosa-

batlarni  tartibga  solishdan  iborat  bo’ldi.  “Davlat  byudjeti  g’azna  ijrosi 

to’g’risida”gi  Qonunning  qabul  qilinishi  o’z  navbatida  byudjetdan  mablag’ 

oluvchilarning  tovarlarni  etkazib  beruvchilar  o’rtasidagi  shartnomalarini 

ro’yxatdan  o’tkazish  hamda  ularning  xarajatlarini  to’lashga  qaratilgan  byudjet 

mablag’larining harakatini nazorat qilish tartibini aniqlash va belgilashni taqozo 

etadi. 

 

2005 yilda Moliya vazirligi tarkibida davlat byudjetining g’azna 

ijrosini  joriy  qilish  uslubiyoti  boshqarmasi  tashkil  etildi.  Davlat  byudjetining 

g’azna ijrosini joriy etish – keng qamrovli masala bo’lib, o’zaro bog’liq bo’lgan 

qator  masalalarni  hal  qilishni  talab  etardi,  xususan,  g’aznachilik  faoliyatining 

uslubiy asoslarini  shakllantirish,  hisob  va hisobot  tizimini qayta  tuzish, yagona 

g’azna  hisobvarag’ini  ochish  va  shu  kabi  masalalar  Uslubiyot  boshqarmasi 

                               

1

  O’zbekiston  Respublikasi  Vazirlar  Maxkamasining  “Davlat  moliyasini  boshqarishni  isloh  qilish 

loyihasini amalga oshirishga tayyorlanish chora-tadbirlari to’g’risida”gi 144-son  (26.04.2002) Qarori, 

3-band. 

---

 

90

faoliyatining  diqqat  markazida  bo’ldi  va  byudjetning  g’azna  ijrosi 

metodologiyasini yaratishga qaratildi. 

 

2007  yilda  respublikaning  barcha  hududlarida  davlat 

byudjetining g’azna ijrosi elementlari joriy etildi, davlat byudjeti xarajatlarining 

iqtisodiy  tasnifiga  ko’ra  barcha  guruhlari  bo’yicha  ijrosi  g’aznachilik  bilan 

qamrab olindi. 

 

2007  yilda  Davlat  byudjetining  g’azna  ijrosini  tadbiq  etish 

hisobiga  byudjet  tizimini  yanada  isloh  etish,  zamonaviy  axborot 

texnologiyalaridan  foydalangan  holda  byudjet  mablag’larining  maqsadli 

sarflanishi  ustidan  nazoratni  kuchaytirish,  barcha  darajalardagi  byudjet 

daromadlari  va  xarajatlarini  boshqarish  samaradorligini  oshirish  maqsadida 

Moliya  vazirligi  Davlat  byudjetining  g’azna  ijrosini  tadbiq  etish  va  uslubiyoti 

boshqarmasi  hamda  mahalliy  moliya  organlarining  g’aznachilik  bo’linmalari 

negizida  O’zbekiston  Respublikasi  Moliya  vazirligi  G’aznachiligi  va  uning 

hududiy bo’linmalari tashkil etildi. 

 

2009  yilda  davlat  byudjeti  bilan  birgalikda,  davlat  maqsadli 

jamg’armalarining  ham  ijrosi  G’aznachilikka  o’tdi.  Bu  maqsadda  davlat 

maqsadli jamg’armalari mablag’lari harakatini ta’minlovchi tegishli banklardagi 

ularning  hisobraqamlari  yopilib,  G’aznachilikda  ular  uchun  shaxsiy 

hisobraqamlar ochildi va ularning daromadlari tushumi va harajatlari to’lovi shu 

hisobraqamlardan amalga oshirila boshlandi. 

 

2010  yildan  boshlab  tajriba  tariqasida  davlat  byudjetining 

bojxona orqali  tushuvchi  daromadlari  ijrosi  g’aznachilik  orqali  amalga  oshirila 

boshladi; 

 

2011  yildan  boshlab  yangi  byudjet  tasnifiga  asoslangan,  davlat 

byudjeti g’azna ijrosini amalga oshirishga xizmat qiluvchi G’aznachilik dasturiy 

majmui ishga tushirildi. 

 

2011  yilning  7  fevralida  O’zbekiston  Respublikasi  Prezidenti-

ning  “Davlat  xaridlari  tizimini  muqobillashtirish  va  ularga  kichik  biznes 

sub’ektlarini jalb qilishni kengaytirish to’g’risida”gi PQ-1475-sonli qarori qabul 

---

 

91

qilindi.  O’zbekiston  Respublikasi  Prezidentining  qarorida  ko’rsatilgan  vazifa-

larning  bajarilishini  ta’minlash  uchun  Vazirlar  Mahkamasi  huzurida  Davlat 

xaridlari  bo’yicha  hukumat  komissiyasi  tashkil  qilindi  va  uning  ishchi  organi 

O’zbekiston  Respublikasi  Moliya  vazirligi  G’aznachiligi  deb  belgilandi. 

G’aznachilik  tashkiliy  tuzilmasi  tarkibida  esa  “Davlat  xaridlarini  amalga 

oshirish jarayoni monitoringi axborot-tahlil bo’limi” tarkib topdi. 

 

2012  yilning  1  yanvaridan  boshlab  O’zbekiston  Respublikasi 

“Davlat  byudjetining  g’azna  ijrosi  to’g’risida”gi  qonuni  talablaridan  kelib 

chiqib, Davlat byudjetining daromadlari va xarajatlari G’aznachilikning Yagona 

g’azna hisobvarag’idan amalga oshirila boshlandi. Yuridik va jismoniy shaxslar 

tomonidan  davlat  byudjetiga  o’tkaziladigan  soliqlar  va  majburiy  to’lovlar 

banklar  tomonidan  qabul  qilinadigan  va  belgilangan  tartibda  23402-,  23403-, 

23407-,  23409-,  20207-,  20205-  va  23411-sonli  balans  hisobraqamlarda 

ochilgan  shaxsiy  hisobraqamlarga  (ShHR)  kirim  qilinadigan  va  ular  hisobidan 

tegishli  byudjetlar  va  davlat  maqsadli  jamg’armalari  hisobiga  belgilangan 

miqdorlarda ajratmalar amalga oshiriladigan tartib joriy etildi.

 

 

2014  yildan    Byudjet  kodeksining  amalga  kiritilishi  byudjet 

tizimi  byudjetlari  g’azna  ijrosini  tashkil  etishning  qonuniy  bazasini  yanada 

mustahkamladi.

 

 

2016  yilda  respublikamiz  bir  necha  yillardan  buyon  davlat 

moliyasini isloh etishda davlat byudjet daromadlarini g’azna ijrosi bilan qamrab 

olish  islohotlarning  eng  muhim  bosqichi  hisoblanadi.  Shu  munosabat  bilan 

O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2016 yil 5 martdagi (ro’yxat 

raqami №02-02/1-860, 2016 yil 14 mart) 1-sonli bayonnomasiga muvofiq 2016 

yilning  1  aprelidan  1  iyuniga  qadar  byudjet  tizimi  byudjetlari  daromadlarini 

yig’ishning  amaldagi  tartibni  saqlab  qolgan  holda  O’zbekiston  Respublikasi 

byudjet  tizimi byudjetlari  daromadlarini  g’azna  ijrosi  mexanizmi  bilan  qamrab 

olishning  sinov  (test)  jarayonini  amalga  oshirish,  shuningdek  Moliya  vazirligi 

axborot  tizimi  hamda  Markaziy  bank,  Davlat  soliq  qo’mitasi,  Davlat  bojxona 

qo’mitasi  va  daromadlarni  yig’ishga  vakolatli  bo’lgan  tegishli  organlar  va 

---

 

92

tashkilotlar  axborot  tizimlari  o’rtasida  ma’lumot  almashinuvini  yo’lga  qo’yish, 

shuningdek, 2016 yilning 1  iyulidan boshlab O’zbekiston  Respublikasi  byudjet 

tizimi  byudjetlari  daromadlarini  g’azna  ijrosi  mexanizmi  bilan  to’liq  qamrab 

olish  vazifasi  yuklatildi.  Bunda  2016  yil  1  iyulidan  byudjet  tizimining 

byudjetlari  daromadlarini  g’azna  ijrosi  mexanizmi  bilan  respublikaning  barcha 

hududlarida joriy qilish nazarda tutilgan.

 

 

2017  yildan  byudjet  tizimi  byudjetlari  g’azna  ijrosini  tashkil  etish   

O’zbekiston  Respublikasi  Moliya  vazirining  2016  yil  22  noyabrdagi  88-son 

buyrug’iga ko’ra O’zbekiston Respublikasi adliya vazirligi tomonidan 2016 yil 

22  dekabrda  №2580  raqami  bilan  ro’yxatdan  o’tkazilgan  “O’zbekiston 

Respublikasi  byudjet  tizimi  byudjetlarining  g’azna  ijrosi  Qoidalari”da 

belgilangan  mexanidm  asosida  tashkil  etildi.  Bunda  byudjetdan  mablag’ 

oluvchilarning  yuridik  va  moliyaviy  majburiyatlarini  ro’yhatdan  o’tkazishda 

tegishla  hujjatlarni  UzASBO  tizimi  orqali    g’aznachilik  bo’linmalariga  uzatish 

va  O’RMVAT  tizimida  hisobga  olishning  amaldagi  byurokratik  tizimdan 

elektron  tizimiga o’tilishi asosida  g’aznachilik ijrosining  yanada  samarali ijrosi 

ta’minlandi. 

 

2017  va  2018  yillarda  davlat    va  korporativ  xaridlar  tizimini 

zamonaviy  uslub  va  uslubiyot  asosida  tashkil  etish  chora  tadbirlari  belgilandi. 

Bunda davlat xaridlarini  samarali,  korruptsiyadan  xoli  va  shaffof tarzda  tashkil 

etilishi maqsadida qonun hujjatlari shakllantirildi. 

 

 

 

---

 

93

1-jadval