Microsoft Word 05 Kishlok xujalik mahsulotlar sifati va marketingi

Danakli mevalar 
Oʻrik. Oʻriklarning sifati GOST 21832-76 nomerli standart talabiga javob berishi kerak. Bu 
standart talabi boʻyicha oʻrik mevalari ikki tovar naviga boʻlinadi. 
Birinchi tovar naviga kiritiladigan mevalar shakli va rangi boʻyicha aynan shu pomologik navga 
xos,  butun,  toza,  sogʻlom,  yaxshi  yetilgan  (gʻoʻra  emas  yoki  pishib  oʻtib  ketmagan),  ortiqcha 
namliklarsiz, begona taʻmlarsiz va hidlarsiz boʻlishi kerak. 
Oʻrik mevalari uchun  asosiy koʻrsatkichlardan biri ularning koʻndalang kesimining diametri 
hisoblanadi. Bu koʻrsatkich oʻriklarning Yevropa va eronkavkaz navlarida 30 mm dan, Oʻrta Osiyoga 
mansub  navlarida  esa  25  mm  dan  kam  boʻlmasligi  kerak.  Ikkinchi  tovar  naviga  kiritiladigan 
mevalarda esa ularning shakli shu navdan bir oz farq qilishi, pishganlik darajasi ham har xil boʻlishiga 
yoʻl qoʻyiladi. Bu tovar naviga kiritiladigan mevalar oʻlchamlari boʻyicha meʻyorlanmaydi. 
Oʻrik  mevalari  sifat  ekspertizasini  oʻtkazishda  standartda  koʻrsatilganidek  maʻlum 
chetlanishlariga ham  yoʻl qoʻyiladi. Masalan, oʻrik mevalarining birinchi  tovar navlarida  yuzasi 1 
sm2  dan  oshmagan  2  ta  yengil  mexanik  shikastlanganlik  va  2  %  gacha  zararkunandalar  bilan 
zararlangan mevalar boʻlishiga yoʻl qoʻyiladi. Shu bilan bir qatorda ikala tovar navida ham chirigan 
va  gʻoʻra  mevalar  boʻlishiga  yoʻl  qoʻyilmadi.  Shuni  alohida  taʻkidlash  joizki,  bizning  fikrimizcha 
oʻrik  mevasiga  bugungi  kunda  qoʻllanilib  kelayotgan  mazkur  standart  ayrim  kamchiliklardan  holi 
emas.  Shu  sababli  muallif  oʻrik  mevasiga  Respublikamiz  sharoitidan  kelib  chiqqan  holda  yangi 
standart ishlab chiqish borasida tadqiqotlar oʻtkazib, bu boradagi fikrmulohazalarini matbuotda eʻlon 
qilgan. Muallifning fikricha oʻrik mevasiga yangi standart ishlab chiqarishda bizning hududimizda 
yetishtirilayotgan  oʻrik  mevalari  tarkibida  qand  va  karotin  moddasining  miqdorining  boshqa 
mamlakatlar tabiiy iqlim sharoitida yetishtirilayotgan oʻrik mevalaridagiga nisbatan ancha koʻpligini 
asos  qilib  olish  maqsadga  muvofiq  hisoblanadi.  Aynan  koʻpchilik  hoʻl  mevalar  standartlarida 
kimyoviy  tarkibi  boʻyicha  koʻrsatkichlarning  oʻz  aksini  topmaganligi  yangi  standartlar  yaratish 
zaruriyati borligidan dalolatdir.