Microsoft Word 05 Kishlok xujalik mahsulotlar sifati va marketingi


Bozor konyunkturasi holati va istiqboldagi rivojlanish ko‘rsatkichlari hamda baholash



Download 5,14 Mb.
Pdf ko'rish
bet198/350
Sana31.12.2021
Hajmi5,14 Mb.
#204702
1   ...   194   195   196   197   198   199   200   201   ...   350
Bog'liq
cpPTWtFav2vFhtne6h38LfMOjUEQtiBCVqaLTMI4

 
Bozor konyunkturasi holati va istiqboldagi rivojlanish ko‘rsatkichlari hamda baholash 
uslublari. 
 
Konyunktura  tahlili  o‘z  ichiga  ishlab  chiqarish  va  iste’molning  hajmi,  tarkibi,  bir  tovarning 
boshqasining o‘rnini egalay olish imkoniyati, tovar zahiralari, narxning o‘zgarishi, reklama xizmati, 
bozor  ishtirokchilarining  o‘rganishni  oladi.  Bozor  konyunkturasini  muntazam  ravishda  o‘rganib 
borish  savdo  faoliyatini  muvaffakiyatli    yakuniga  imkon  beradi.  Har  davrda  bozor  konyunkturasi 
qaysi  tovar  chiqarishni  ko‘paytirish,  qaysi  tovarga  talabning  kamayishi  haqida  aniq  ma’lumotlar 
beradi.  Bu  ma’lumotlar  ishlab  chiqarish  uchun  ham  savdo  firmasi  uchun  ham  zarurdir.  Bozor 
konyunkturasi bozorda muvozanatni mavjudligi yoki buzilganligi bilan xarakterlanadi. Shunga ko‘ra 
bozor konyunkturasi ijobiy va salbiy, qulay va noqulay bo‘lishi mumkin. 
Bozor konyunkturasi ayrim tovar ishlab chiqaruvchilar miqyosiga va sotib oluvchilarning xarid 
qobiliyatiga  bog‘liqdir,  narx-  navoga,  modaning  o‘zgarishiga  qarab  har  xil  bo‘ladi.  Bozorning 
kelajakdagi  holatini  ishlab  chiqarishning  texnikaviy  ahvoli,  unga  sarflangan  qo‘shimcha  resurslar, 
ularning qaytarib berish muddatlari, tovar zahiralari dinamikasi, eksport va import, shuningdek narx 
- navodagi o‘zgarishlar yo‘nalishiga qarab aniqlash mumkin. Bu bilan tovar taklifi o‘rganiladi. 
Investitsiya summasi va tuzilishiga, mehnat predmetiga bo‘lgan talab va korxona, tashkilotlar 
pul  sarfining  yo‘nalishiga  qarab,  shuningdek  aholi  xarid  qobiliyatining,  uning  tovarlar  bilan 
ta’minlanishini darajasini hisobga olib talab o‘rganiladi.   
Uzoq muddatli o‘sish imkoniyalarini aniqlash va konyunktura tahlili bir -biri bilan bog‘liq va 
u bir-birini to‘ldira boradi.  
 Sifatli tahlil qilish uchun to‘plangan ma’lumotlarni 3 ta guruhga bo‘linadi: 
  - o‘tgan davr konyunktura ma’lumotlari; 
  - tadqiq qilinayotgan davr konyunktura ma’lumotlari; 
  - kelgusidagi konyunkturaga ta’sir etuvchi ma’lumotlar.  
 Konyunkturani tahlil qilish shakli bo‘lib, konyunktura sharhi bo‘lib hisoblanadi.   
Konyunkturani tahlil qilish savollariga o‘tishdan avval konyunkturani ko‘rsatkichlar tizimini 
ko‘rib chiqish darkor. 
Ko‘rsatkichlar 
shartli 
ravishda 
makro 
va 
mikro 
ko‘rsatkichlarga 
bo‘linadi. 
Makroko‘rsatkichlarga  -  umumxo‘jalik  konyunkturasini  tavsiflovchi  ko‘rsatkichlar:  yalpi  milliy 
mahsulot,  yalpi  milliy  daromad,  ishlab  chiqarish  ko‘rsatkichlari,  tovar  oborot  ko‘rsatkichlari,  pul 


muomalasi ko‘rsatkichlari, iste’mol ko‘rsatkichlar kiradi. Mikroko‘rsatkichlarga esa alohida tovarlar 
bozorini  tavsiflovchi  ko‘rsatkichlar  kiradi:  ishlab  chiqarish  ko‘rsatkichlari,  mahsulot  sotilishi  va 
iste’moli, narx dinamikasi va x.k. 
Umumxo‘jalik  konyunkturaning  tahlilini  izlanishni  maqsadiga  ko‘ra  ikkita  yo‘l  olib  borish 
mumkin:  
Agar  ma’lum  bir  vaqtning  ichida  konyunkturaning  rivojlanish  tendensiyalari  va  sur’atlarini 
bilib  olish  masalasi  qo‘yilgan  bo‘lsa,  u  holda  konyunktura  tahlili  shu  vaqtning  ichida  uning 
dinamikasini o‘rganish yo‘li bilan olib boriladi, 
Agar  eng  oxirgi  sanaga  konyunktura  holatini  aniqlash  masalasi  qo‘yilgan  bo‘lsa,  u  holda 
iqtisodiy siklning fazasini va faza ichidagi misol tariqasidagi joyini aniqlash yo‘li bilan olib boriladi. 
Shuni e’tiborga olish kerakki, konyunktura tahlili va uzoq tendensiyalarning rivojlanishini aniqlash 
o‘zora bog‘liq va bir - birini to‘ldiradi. 
Konyunktura tahlili jamiyatning xo‘jalik hayotining qiyinligini hisobga olmagan holda u yoki 
bu qarashlarni tasdiklaydigan o‘zboshimchalik bilan tanlangan omillar va statistiktik ma’lumotlarga 
yondoshib  emas,  balki  bir-biriga  qarama-qarshi  hodisalarning  yig‘indisiga  yondashish  kerak. 
Konyunktura tahlilining shakli  bu konyunktura  sharhi va ma’lumotnomasidir. 
Mahsulotni  ishlab  chiqarishni  belgilanganligiga  qarab,  mahsulotni  absolyut  birligi 
o‘lchovlarida ishlab chiqarib, ishlab chiqarish davrini davomiyligi, iste’molchilar doirasi tezroq  yeki 
sekinroq konyunkturani o‘zgarishini aks ettiradi. 
Ba’zi  tarmoqlar,  masalan  qora  metallurgiya,  havo  va  suv  transporti,  qurilish    belgilangan 
iste’molchilar  uchun  oldindan  buyurtma  qilish    tizimi  bo‘yicha  ishlaydilar.  Boshqalar  esa,  ya’ni 
avtomobil , radioelektron va shu kabilar qisqa muddat ichida ishlab chiqariladi va bozorda noma’lum 
iste’molchilarga  sotiladi.  Uzoq  muddatli  tovarlarni  ishlab  chiqarishni  qisqarishi  yoki  o‘z  ishi 
natijasida  ishlab  chiqarish  konyunkturasini  yaxshilash  yoki  yomonlash  aniq  ko‘rsatkichi  bo‘lib 
hisoblanmaydi. Chunki katta buyurtma portfelining kattaligi yoki shunday tarmoqlarda uning yo‘qligi 
mahsulot  ishlab chiqarish dinamikasining iqtisodiy siklning dinamikasidan rad etadi. 
 

Download 5,14 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   194   195   196   197   198   199   200   201   ...   350




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish