Microsoft Word 03 Kishlok xujaligida buxalteriya xisobi va solikka tortish \

10.2. Nomoddiy aktivlarni turkumlash va baholash. 

Buxgalteriya  hisobida  nomoddiy  aktivlarni  hisobga  olishning  vazifalari  quyidagilardan 

iborat: 

♦  Nomoddiy  aktivlarni  boshqa  aktivlardan  ajratilgan  holda  guruhlarga  bo‘lib,  ularni  hisobga 

olishni tashkil qilish; 

♦  Nomoddiy  aktivlarni  joriy  hisobda  va  buxgalteriya  balansida  tegishli  andozalarga  hamda 

me’yoriy hujjatlarga asosan to‘g‘ri va o‘z vaqtida baholash; 

♦  Korxonaga  mavjud  va  kamyob  tushgan  nomoddiy  aktivlar  bo‘yicha  buxgalteriya  hisobi 

andozalariga va me’yoriy hujjatlarga asosan amortizatsiya hisoblash;  

♦ 

Mavjud  nomoddiy  aktivlardan  zarur  joyda  tadbirkorlik  va  ishbilarmonlik  bilan  samarali 

foydalanishni tashkil qilish; 

♦  Eskirgan,  xo‘jalik  uchun  oshiqcha  bo‘lgan  nomoddiy  aktivlarni  o‘z  vaqtida  hisobdan 

chiqarishni ta’minlash; 

♦  Hisobdan chiqarilgan nomoddiy aktivlar bo‘yicha moliyaviy natijalarni to‘g‘ri va o‘z vaqtida 

aniqlash. 

---

 

Buxgalteriya  hisobida  nomoddiy  aktivlarni  hisobga  olishni  soddalashtirish  maqsadida 

ularni  turkumlab  olish  maqsadga  muvofiq  hisoblanadi.  Amaliyotda  nomoddiy  aktivlarning 

quyidagi turlari mavjud: 

♦ 

Patentlar  —  korxona  tomonidan  muayyan  mahsulotni  ishlab  chiqarish  va  sotish  uchun 

foydalaniladigan, qonun bilan himoyalangan guvohnoma hisoblanadi. Patent korxona tomonidan 

belgilangan me’yoriy hujjatlar asosida sotib olinadi; 

♦ 

Nou-xau  —  ishlab  chiqarish-xo‘jalik  faoliyati  davomida  foyda  keltiruvchi  yangi 

texnologiyalardir.  Uni  ta’sischilar  kelishuvida  aniqlangan  qiymat  bo‘yicha  korxona  ustav 

kapitaliga  ulush  hisobida  kiritish  mumkin.  Nou-xau  texnik,  tijorat,  boshqaruv,  moliya  kabi 

xarakterdagi texnik bilim va amaliy xarakterdagi boshqa bilimlarni o‘z ichiga oladi; 

♦