|
Analitik
5
schotlar deb xo‘jalik mablag‘lari va mablag‘lar manbalari va xo‘jalik muomalalari
to‘g‘risida to‘la tavsif beradigan va ularni pul, natura va mehnat o‘lchovida hisobga oladigan
schotlarga aytiladi.
Shunga ko‘ra buxgalteriya hisobida ikki xil, ya'ni sintetik va analitik schotlar qo‘llaniladi.
Analitik schotlar va ularga tegishli sintetik schotlar orasida doimo o‘zaro uzviy bog‘liqlik
mavjuddir. Chunki sintetik schotlarga yozilgan barcha qoldiq va xo‘jalik muomalalari shu sintetik
schotlarga tegishli analitik schotlarga ham yoziladi.
«Xom-ashyo va Materiallar», «Mol yetkazib beruvchilar va pudratchilarga to‘lanadigan
schotlar», «Boshqa debitorlar» va «Boshqa majburiyatlar» schotlarining analitik schotlari bo‘yicha
2012 yil 1 iyulga quyidagi qoldiqlar bo‘lgan:
a) «Xom-ashyo va Materiallar» schotida: - 2 820 000 so‘m, shundan:
Ammiak selitrasi – 34 tonna 1 020 000 so‘m.
Supyerfosfat – 50 tonna 1 800 000 so‘m.
b) «Mol yetkazib beruvchilar va pudratchilarga to‘lanadigan schotlar» schotida -6 600 000
so‘m, shundan:
Amudaryo «Agrokimyota’minot» OAJ – 4 800 000 so‘m
«Qipchoq MTP» OAJ – 1 800 000 so‘m.
5
Analitic (greccha «analytikos» - bo’laclach, qismlarga ajratich)
B) «Boshqa debitorlar qarzlari» - 3 400 000 so‘m, shu jumladan:
Amudaryo «Matlubotsavdo» OAJ – 1 400 000 so‘m,
«Qipchoq don» OAJ – 2 000 000 so‘m.
g) «Boshqa majburiyatlar» schoti – 140 000 so‘m, shundan:
- Yusupova D.U. – 60 000 so‘m;
- Muratbaeva E.Q. – 80 000 so‘m.
Bu schotlar bo‘yicha iyul oyida quyidagi xo‘jalik muomalalari sodir bo‘lgan:
№
Muomala mazmuni
Summasi,
so‘m
1
Paxtachilikka quyidagi minyeral o‘g‘itlar sarflandi:
a) Ammiak selitrasi 18 tonna
540 000
b) Spyerfosfat 22 tonna
792 000
Jami
1 332 000
2
Iyul oyi uchun hisoblangan mehnat haqidan ijro-hujjatlariga muvofiq
quyidagi shaxslar foydasiga yozildi
a) Yusupova D.O‘.ga
50 000
b) Muratboeva E.K.ga
60 000
Jami
110 000
3
Amudaryo «Agrokimyota’minot» korxonasidan quyidagi minyeral
o‘g‘itlar olindi:
a) Ammiak selitrasi 30 t.
900 000
b) Supyerfosfat 18 t.
648 000
Jami
1 548 000
4
Hisob-kitob schotidan qarzlar to‘landi:
Amudaryo «Agrokimyota’minot» korxonasiga
2 000 000
«Qipchoq MTP» OAJga
1 000 000
Jami
3 000 000
5
Ijro hujjat bo‘yicha:
a) Yusupova D.O‘.ga
60 000
b) Muratbaev E.Q.ga
80 000
Jami:
140 000
6
Sotilgan qishloq xo‘jalik mahsulotlari uchun hisob-kitob schotiga pul
kelib tushdi:
a) Amudaryo «Matlubotsavdo» OAJdan
1 0000 000
b) «Qipchoq don» OAJdan
1 200 000
Jami
2 200 000
Yuqorida keltirilgan qoldiqlarni va xo‘jalik muomalalarini analitik schotlarga yozamiz
«Xom-ashyo va Materiallar» sintetik schoti uchun ochilgan analitik schotlar
«Ammiak selitrasi» analitik schoti
D-t K-t
Muoma
la №
Miqdori, t
Bahosi,
so‘m
Summasi,
so‘m
Muomala
№
Miqdori
, t
Bahosi,
so‘m
Summa
si, so‘m
01.07
ga
qoldiq
34
30000
1020000
3)
30
30000
900000
1)
18
30000
540000
Oborot
30
30000
900000
Oborot
18
30000
540000
01.8 ga
46
30000
1380000
qoldiq
«Supyerfosfat» analitik schoti
D-t
K-t
Muo
mala №
Miqdor
i, t
Bahos
i so‘m
Summ
asi so‘m
Mu
omala
№
Miqdor
i, t
Bahos
i so‘m
Summ
asi so‘m
01.07
ga
qoldiq
50
36000
180000
0
3)
18
36000
648 00
0
1)
22
36000
79200
0
Obor
ot
18
36000
648 00
0 Oborot
22
36000
79200
0
01.8
ga
qoldiq
46
3470
165600
0
«Mol yetkazib beruvchilar va pudratchilarga to‘lanadigan schotlar» bo‘yicha analitik schotlari
Amudaryo «Agrokimyota’minot» OAJ
«Qipchoq MTP» OAJ
D-t
K-t
D-t
K-t
4) 2 000 000
01.07 ga qoldiq
4 800 000
4) 1 000 000
01.08.ga qoldiq
1 800 000
4)1 548 000
Oborot
2 000 000
Oborot 1 548 000
Oborot
1 000 000
Oborot - -
01.08.ga qoldiq
4 348 000
01.08.ga qoldiq
800 000
«Boshqa debitorlar qarzlari» schoti bo‘yicha analitik schotlar
Amudaryo «Matlubotsavdo» OAJ
Qipchoq don» OAJ
D-t
K-t
D-t
K-t
01.07.ga qoldiq
1 400 000
5) 1 000 000
01.07 ga qoldiq
2 000 000
5)1 200 000
Oborot -
Oborot
1 000 000
Oborot -
Oborot1 200 0
00
01.08.ga
qoldiq1 400 000
01.08.ga qoldiq
800 000
«Boshqa majburiyatlar» schoti bo‘yicha analitik schotlar
«Yusupova D.O‘.»
«Muratbaeva E.K.»
D-t
K-t
D-t
K-t
5)60 000
01.07.ga qoldiq 60
000
5) 80 000
01.08.ga qoldiq80
000
2) 50000
2) 60 000
Oborot60 000
Oborot50 000
Oborot80 000 Oborot60 000
01.08.ga qoldiq 50
000
01.08.ga qoldiq 60
000
Yuqoridagi misollardan ko‘rinib turibdiki, sintetik va analitik schotlar o‘zaro uzviy bog‘liq.
Har bir sodir bo‘lgan xo‘jalik muomalasi bir vaqtning o‘zida umumiy summasi bilan sintetik schotda
va qisman summalari bilan shu sintetik schotga ochilgan analitik schotlarda aks etirilgan. Shuning
uchun mazkur sintetik schotga ochilgan analitik schotlarning qoldiq va oborotlari shu sintetik
schotlarning qoldiq va oborotlariga teng bo‘lishi kyerak.
3.8. Joriy buxgalteriya hisobi ma’lumotlarini umumlashtirish
3.8.1.Sintetik schotlar bo‘yicha oborot qaydnomasi
Korxonaning xo‘jalik faoliyati to‘g‘risida umumlashgan ko‘rsatkichlarga ega bo‘lish hisob
yozuvlarining to‘g‘riligini tekshirib turish uchun joriy hisob ma’lumotlari vaqti-vaqti bilan jamlanib
turiladi. Amalda bunday joriy hisob ma’lumotlarini jamlash va tekshirish har oyda oborot
qaydnomalarini tuzish yo‘li bilan amalga oshiriladi. Oborot qaydnomalari sintetik schotlar bo‘yicha
ham, analitik schotlar bo‘yicha ham tuziladi.
Sintetik schotlarning qoldiq va oborotlari asosida iyul oyi uchun oborot qaydnomasi
quyidagicha tuziladi. Bu oborot qaydnomasi sintetik schotlardan boshlang‘ich qoldiqlar, jamlangan
oylik oborotlar va oxirgi qoldiqlarni bevosita ko‘chirib o‘tkazish yo‘llari bilan tuziladi (2.7-jadval).
Sintetik schotlar bo‘yicha oborot qaydnomasida uchta juft tenglik mavjudligini ko‘rish
mumkin:
birini juftlik – barcha schotlarning boshlang‘ich debet qoldiqlari va boshlang‘ich kredit
qoldiqlar yig‘indisining o‘zaro tengligi.
Do'stlaringiz bilan baham: | 
