Microsoft Word ЎҚ. ҚЎланмамонетар 2019 docm

8.2. Монетар Валюта курсини таргетлаш
Монетар таргетлаш ўз мазмун моҳиятига кўра, пул кредит тизимини 
тартибга солишнинг оралиқ мақсадли кўрсаткичи сифатида пул агрегатининг 
муайян тури (одатда М2 ёки М3) танлаб олиниб, унинг динамик ўзгаришлари 
юзасидан тизимли назорат олиб боришни ва ундаги ўзгаришларнинг инфляцияга 
таъсирини тартибга солишни (бошқаришни) ифодалайди.
Бугунги кунда жаҳон 
амалиётида иқтисодиётни монетар сиёсат таъсирида бошқаришнинг бир қанча 
таргетлаш режимлари мавжуд бўлиб, улар монетар таргетлаш, инфляцияни 
таргетлаш ва валюта курсини таргетлаш каби режимларни ўз ичига қамраб олади. 
Ўзбекистон ўз монетар режимини юқорида қайд қилинган таргетлаш 
режимларининг ҳеч бири бўйича расмий равишда эълон қилмаган, лекин унинг у 
ёки бу кўринишларидан амалда фойдаланиб келмоқда. Хусусан, Марказий банк 
томонидан ҳар йили қабул қилинадиган “Монетар сиёсатнинг асосий 
йўналишлари” бўйича қатъий пул-кредит сиёсати давом эттирилиб, унда 
инфляциянинг мақсадли прогноз параметрлари (6-7%), иқтисодиётнинг пул 
массасига бўлган реал талабини қондириш (стерилизация операциялари) ва 
миллий валюта курсининг мақсадли параметрлари 
(йилига ўртача 10%ли девальвация каридори) 
қаратилган чора тадбирларнинг реализацияси 
амалга оширилади. 
Ўз мазмунига кўра инфляциянинг мақсадли 
кўрсаткичини тартибга солишда қатъий, эркин ёки 
бошқариладиган (муайян каридор оралиғида) 
валюта курси режимларига асосланган пул-кредит сиёсатини ифодалайди. Бунда 
валюта курси харид қобилиятининг паритети бош индикатор сифатида қаралади. 
Валюта курсининг (тўғри котировка бўйича) ошиши миллий валюта харид 
қобилиятининг пасайишини ва аксинча валюта курсининг пасайиши унинг харид 

---

98
қобилиятининг кўтарилишига таъсир этади. Бошқача айтганда. валюта курсини 
таргетлаш орқали инфляцияни жиловлашга таъсир этиш мумкин бўлган чора-
тадбирлар мажмуини ўзида ифода этади. 
Мамлакат миллий валютасининг харид қобилиятини мустаҳкамлаш, валюта 
курси барқарорлигини сақлаш, иқтисодиётнинг пулга бўлган талаб ва таклифини 
мувозанатли равишда қондириш, миллий ва халқаро ҳисоб-китоблар тизимининг 
узлуксиз ҳамда самарали ишлашини таъминлаш бошқа омиллар билан бир 
қаторда, монетар сиёсатда қўлланиладиган таргетлаш воситаларига ҳам 
боғлиқдир.