Microsoft Word ЎҚ. ҚЎланмамонетар 2019 docm

1-чизма 

---

112 
Республикамизда нисбатан баҳоси юқори бўлган товарларни АҚШ долларида 
сотилиши пул муомаласи учун жиддий хавф туғдиради. Ушбу анъаналарнинг 
янада ривожланишига йўл қўймаслик учун аҳоли қўлидаги чет эл валюталарини 
банк муассасаларига жалб қилиш зарур. Жалб қилишнинг синалган усулларидан 
бири чет эл валютасидаги омонат ҳисоб-рақамларига тўланадиган фоиз 
ставкаларини ошириш ҳисобланади. Бу эса, Ғарб амалиётида кенг қўлланилаётган 
минимал захира талабномаларини чет эл валютасидаги мажбуриятларга нисбатан 
белгилашни республикамиз шароитида қўллашни истисно этади. 
Қимматли қоғозлар бозори, ссуда капиталлари бозори заиф ривожланган, 
Марказий банкнинг валюта сиёсати орқали пул массасига етарли даражада таъсир 
эта олиш имконияти бўлмаган шароитда мажбурий захиралар пул-кредит 
сиёсатининг энг асосий ва таъсирчан инструменти бўлиб қолаверади. Унинг 
бундай мамлакатлар учун муҳим бўлган аҳамиятларидан бири шундан иборатки, 
у банк тизимининг барқарорлигини кафолатлайди. Бу эса, аҳоли ва ҳуқуқий 
шахсларнинг банк тизимига бўлган ишончларини мустаҳкамлайди. Чунки, 
иқтисодий ислоҳотларни муваффақиятли амалга ошириш гаровларидан бири – 
банк тизимига бўлган юксак ишончнинг мавжудлигидир. (2-чизма) 

---

113 
 
Республикамизда иқтисодиётни эркинлаштириш шароитида мажбурий 
захиралар меъёрини кескин пасайтириш мақсадга мувофиқ эмас. Чунки, 
биринчидан, иқтисодиётни таркибий қайта қуриш жараёни ҳозирги кунда 
муомаладаги пул массасининг ўсишига олиб келади. Бундан ташқари, 
республикамизга ҳамон тайёр маҳсулотларни сезиларли миқдорда четдан 
келтирилиши потенсиал инфляция манбаи ҳисобланади. Шунинг учун ҳозирги 
босқичдаги иқтисодиётни тартибга солиш тадбирлари инфляцияга қарши 
қаратилган бўлиши керак. Иккинчидан, мажбурий захиралар пул базасининг, 
унинг динамикасини олдиндан кўра билиш мумкин бўлган қисми сифатида, пул-
кредит сиёсатининг муҳим объекти ҳисобланади. Шунингдек, Мажбурий 
захиралар орқали Марказий банкнинг кредитлар ва фоиз ставкаларига қай 
даражада таъсир этаётганлигини яққол кўришимиз мумкин.