Microsoft Word ЎҚ. ҚЎланмамонетар 2019 docm



Download 416,42 Kb.
bet30/41
Sana24.02.2022
Hajmi416,42 Kb.
#246677
1   ...   26   27   28   29   30   31   32   33   ...   41
Bog'liq
monetar siyosati

Дисконт сиёсати - Марказий банкнинг хисоб ставкасини узгартириш йули билан миллий валюта курсига ва тулов балансининг холатига таъсир этиш сиёсатидир.
Фоиз узининг иктисодий маъноси буйича ссуда капиталидан фойдаланганлиги учун туланадиган кушимча кийматдир. Фоиз ставкалари одатда фойда нормаси оркали аникланади. лекин амалиётда фоиз ставкаси даражаси ссуда капиталларига буладиган талаб ва таклифдан келиб чикади.
Марказий банкнинг кайта молиялаштириш сиёсати деганда. Марказий банк томонидан кредит институтларининг векселларни сотиб олиш шакли ва кимматли KOFOЗларни гаровга олиш йули билан кредитлаш тушунилади.
Марказий банкнинг кайта молиялаштириш сиёсатини куйидаги куринишлари мавжуд.

  1. Хисоб ставкаси Марказий банк томонидан тижорат банкларига уларнинг ихтиёридаги тратталарни (утказма вексел) кайта хисобга олиш йули билан бериладиган кредитларнинг фоиз ставкасидир.

  2. Тижорат банклари Марказий банкдан узларининг портфелидан кимматли KOFOЗларни гаровга куйиш оркали кредит олиши - бу ломбард кредити хисобланади. Ломбард кредит фоиз ставкаси - ломбард ставкаси хисобланади. Ломбард ставкаси кар доим кисоб ставкасидан икки-уч пункт юкори юради.

Капиталларнинг давлатлараро эркин тарздаги харакатларида мавжуд булган Марказий банкнинг хисоб ставкасининг усиши бу мамлакатга хорижий мамлакатлардан вактинчалик буш валюта маблаFларининг окиб келишига сабаб булади. Бу эса тулов балансининг активлашувига ва миллий валюта курсининг кутарилишига олиб келади.
К,айта молиялаштириш сиёсатидан кузланган асосий максад - тижорат банклари Марказий банк томонидан бериладиган кредитларнинг берилиш шартларини узгартириш йули билан пул бозори ва капитал бозорининг холатига таъсир килишдир. Шуниси диккатга сазоворки. кайта молиялаштириш кимматли KOFOЗларни гаровга олмасдан туриб хам амалга оширилиши мумкин.
Мамлакатимизда бозор муносабатлари шароитида кайта молиялаштириш сиёсатидан иктисодиётни пул-кредит воситалари оркали тартибга солишнинг мухим воситаси сифатида фойдаланиш имконияти мавжуд. Буни асосан республикамиз тижорат банкларининг Марказий банк кредит ресурсларига сезиларли даражада боFликлиги билан изохлаш мумкин.
Марказий банкнинг кредит ресурслари мамлакатимиз банк тизимининг умумий ресурсларининг катта кисмини ташкил этади. Республикамизда бир катор етакчи тижорат банкларида марказлашган кредит ресурсларнинг салмоFи бирмунча каттадир.
Бунинг асосий сабаби шундаки, бундай банклар етакчи тармокларни кредитлашга мулжалланган давлат дастурларини бажаришда республика хукуматининг узига хос агенти вазифасини утайдилар. Республикамиз шароитида кишлок хужалиги асосий тармок хисобланганлиги учун, давлат дастуридаги маблаFларнинг асосий кисми унга йуналтирилади.
Бошка тижорат банкларининг кредит ресурслари таркибига келсак, бу ерда марказлашган кредит ресурсларининг салмоFи нисбатан камрок. Бу холат асосан, ушбу банкларнинг кичиклиги ва уларнинг купчилигини воситачи корхоналар ва кичик корхоналарнинг жорий фаолиятини молиялаштираётганликлари билан изохланади.
10.4.. Марказий банкнинг очиц бозордаги операциялари
Марказий банкнинг монетар сиёсатини асосий инструментларидан яна бири бу - Марказий банкнинг очик бозордаги операцияларидир. Марказий банкнинг очик бозор сиёсати шундан иборатки, кимматли коFOЗларга булган талаб ва таклифни тартибга солиб, бунда тижорат банкларининг кизикишларини уЙFOтишдир.6 Очик бозордаги операциялар деганда Марказий банкнинг уз маблаFлари хисобидан очик бозордан кимматли коFOЗларни сотиб олиши ва сотиши тушунилади. Очик бозорда амалга ошириладиган операцияларда катта микдордаги хилма-хил кимматли коFOЗлар иштирок этади. Улардан энг асосийлари сифатида Давлат хазина мажбуриятлари, Давлат киска муддатли облигациялари (ДКМО), саноат облигациялари хамда Марказий банк томонидан белгиланган бошка кимматли коFOЗларларни курсатиш мумкин.
Ушбу кимматли коFOЗларнинг бир кисми пул бозорига тегишли булса, иккинчи кисми капиталлар бозорига тегишлидир. Масалан, Давлат хазина мажбуриятлари пул бозорига тегишли булса, саноат облигациялари ва ДКМО капиталлар бозорига тегишлидир.
Купчилик ривожланган хорижий давлатларда, хусусан, АКЩ, Германия, Буюк Британия ва Францияда Марказий банкнинг кимматли когозларни эмитентнинг узидан бевосита сотиб олиши очик бозор операцияси хисобланмайди, балки кредитлаш хисобланади. Масалан, хукуматнинг кимматли KOFOЗларини туFридан-туFри сотиб олиш Давлат бюджетини кредитлаш хисобланади. Хукуматнинг кимматли коFOЗлари курсини саклаш максадида амалга ошириладиган жорий операциялар хам очик бозор сиёсатига кирмайди.
Очик бозор сиёсатини амалга оширишнинг кенг таркалган воситаси Давлат кимматли коFOЗлари билан иккиламчи бозорда амалга ошириладиган операциялардир.
Марказий банк очик бозорда операциялар амалга ошириш йули билан банк тизимининг захираларига икки усул билан таъсир килиши мумкин:

  1. Агар Марказий банк кредит институтларининг ихтиёридаги пул массасини купайтиришни максад килиб куйган булса, унда у, очик бозорда кимматли коFOЗларни сотиб олувчи булиб катнашади. Бунда у кимматли KOFOЗларга катъий белгиланган курс урнатиши ва курс уша даражага етиши билан таклиф килинган барча кимматли коFOЗларни сотиб олиш йулидан фойдаланиши мумкин. Ёки таклиф килинган пайтдаги курсидан катъий назар, маълум турдаги кимматли коFOЗларни сотиб олиш микдорини белгилаши мумкин.

  2. Агар Марказий банк банк тизимининг захираларини камайтиришни максад килиб куйган булса, унда бозорда сотувчи булиб иштирок этади. Бундай холатда хам Марказий банк куйидаги имкониятларга эга булади:

  • Марказий банк маълум курсни эълон килиши ва кимматли KOFOЗларнинг курси уша даражага етиши билан исталган микдордаги кимматли KOFOЗни сотиш мажбуриятини олиши мумкин;

  • Марказий банк кушимча тарзда маълум микдордаги кимматли KOFOЗларни таклиф килиши мумкин. Очик бозор сиёсати бундай йусинда амалга оширилганда давлатнинг кимматли когозларидан келадиган даромади купаяди. Бунинг натижасида кредит институтларининг Давлат кимматли коFOЗларига булган кизикиши ортади, окибатда тижорат банкларининг кредит ресурслари имконияти камаяди ва банк кредитининг фоиз ставкалари ошади. Фоиз ставкаларининг шу йусинда усиши Марказий банкни кониктирмаса, у яна кимматли коFOЗларни сотиб олиши мумкин. Бу холатни Немис Федерал банкининг тажрибасидан яккол кузатиш мумкин.

Бундесбанк томонидан очик бозорда катъий фоизли кимматли коFOЗларни сотиб олиш 1975 йилнинг иккинчи ярмига келиб узининг юкори чуккисига чикди. Бу вактда Бундесбанк банкларнинг ликвидлилигини таъминлаш ва фоиз ставкаларини узи учун макбул булмаган даражада усиб кетишига йул куймаслик максадида 7,5 млрд. немис маркаси микдоридаги суммага заёмлар сотиб олган эди. 1976 йилда Бундесбанк, аксинча, бундай заёмларни жуда катта микдорда сотди. Бунинг боиси шундаки, катъий, фоизли кимматли коFOЗлар курсининг ошиши натижасида фоизларнинг пасайиш жараёнини тухтатиб куймасдан туриб, бозордан катта суммадаги ликвидлиликни олиб куйиш зарур эди. Факат 1976 йил давомидагина Бундесбанкнинг кимматли коFOЗлар портфели 6,5 млрд. маркага камайди.

Download 416,42 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   26   27   28   29   30   31   32   33   ...   41




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish