Microsoft Word ìàíáà ëàò ëåê. doc

8.3.4.“Hudud ul-olam” 
“Hudud ul-olam” fors tilida ёzilgan (982 y.) birinchi jug’rofiy xarakterdagi 
asardir. Kitobning twla nomi “Hudud al-olam min Mashriq ila-l Mag’rib”dir( 
“Sharqdan G’arbga qarab joylashgan mamlakatlarning chegaralari”). Asar muallifi 
nomalum. U Guznono (Afg’onistonning sharqi-shimoliy qismida joylashgan 
qadimiy viloyat) h’okimlaridan (Farug’iniylar) biriga atab ёzilgan. Kitobning 
yagona qwlёzma nusxasi sharqshunos A.G.Tumanskiy (1861-1920 yy.) tomonidan 
1892 yili Buxoroda topilgan. 
“Hudud ul-olam” asari muqaddima va 59 bobdan iborat. Uning 1-7 
boblarida erning tuzilishi, dengizlar, orollar, tog’lar, darёlar, chwlu biёbonlar 
h’amda dunёning inson yashaydigan twrtdan bir qismi – rubi maskun va unda 
istiqlmat qiluvchi xalqlar, rubi maskunning mamlakat h’amda viloyatlariga 
taqsimlanishi h’aqida umumiy muloh’aza yuritiladi. 
8-59- boblarida sharqdan  g’arbga qarab joylashgan mamlakatlar, ularni 
xalqi, wsha mamlakatlarda ishlab chiqariladigan asosiy matolar, ayrim wrinlarda 
esa savdo-sotiqning umumiy ah’voli xususida swz boradi. 
“Hudud ul-olam” asarida Wzbekistonning shah’arlari, ah’olisi va ularning 
mashg’uloti h’aqida qimmatli malumotlarni uchratamiz. 
Asarning matni aynan (fotomatni) faksimilesi, kirish va zarur izoh’lar bilan 
birga, 1930 yili V.V.Bartold tarafidan, inglizcha tarjimasi esa (tadqiqot va izoh’lar 
bilan birga) 1937 yili V.F.Minorskiy tarafidan nashr etilgan. Uning forscha matni 
ikki marta (M.Sotude va sayyid Jaloluddin Teh’roniy tarafidan) Eronda chop 
etilgan. 1983 yili asarning tojikcha nashri amalga oshirilgan. 
Ushbu kitob fors tilidagi ilk tarixiy-jug’rofiy manba sifatida juda qimmatli 
asar h’isoblanadi.