MicPowerSi 2- mavzu. Axborot texnologiyalarining inlratuzilmasi reja

6-mavzu. Zamonaviy matn muharrirlari va protsessorlari

Reja:

1. 
   Matn muharrirlari va protsessorlari, ularning vazifalari.
   
2. 
   Matn protsessorlarida Smart Art, Word Art, jadvallar, mundarijalar, kolontitullar, havola, giperbog`lanish va makroslar bilan ishlash.
   
3. 
   Hujjatlarni himoyalash va sahifa parametrlarini sozlash.
   

4.1. Matn muharrirlarining asosiy tushuncha va tamoyillari
Axborot jamiyatining zamonaviy rivojlanish davrida, turli xil ma lumotlarni qayta ishlash uchun kompyuterlardan foydalanishning keng imkoniyatlariga qaramay, eng ommabop dasturlar hanuzgacha matn bilan ishlashga mo'ljallangan dasturlardir. Matnli ma lumotni qayta ishlashga qo'ljallangan dasturlar matn muharriri deyiladi.
Matnlar ustida ishlash dasturiy ta’minoti matnli fayllarni yaratish, o`zgartirish, formatlash, nashr qilish va saqlash uchun xizmat qiladi. Word protsessorlari eng ko`p tarqalgan dasturiy ta’minot ilovalaridan hisoblanadi. Ular ichidan eng mashhurlari: Microsoft Word; Writer; WordPad; Text Editor; Star Word.
Matnlar ustida ishlash dasturiy ta’minoti foydalanuvchilarga matnli fayllar orasida ishlab ular ustida har xil amallarni bajarish, o`chirish, qo`yish yoki almashtirish va boshqa asosiy o`zgartirish va to`g`irlash amallarini bajarishga imkon beradi. Shuningdek, har xil turdagi eslatmalar, qo`lyozmalar, maqolalar va shartnomalarni yaratishda formatlash, nashr qilish va saqlash kabi amallar ham qo`llaniladi.
Matn muharriri - bu yangi hujjatlarni (xatlar, hisobotlar, axborot byulletenlarini) yaratish yoki mavjudlarini ozgartirish uchun ishlatiladigan sozlarni qayta ishlash dasturi.
Zamonaviy matn muharrirlari (shu jumladan Word muharriri) bazida matnni qayta ishlash funktsiyalari juda kop bo'lganligi sababli ularni matn protsessori deb atashadi.
Matn muharrirlari va protsessorlarining asosiy vazifalari:

• 
  matn belgilarini kiritish va tahrirlash;
  
• 
  har xii belgilar shriftlaridan foydalanish qobiliyati;
  
• 
  nusxa ko'chirish va matnning bir qismini bir joydan ikkinchi joyga yoki bitta hujjatdan boshqasiga o'tkazish;
  
• 
  matn qismlarini kontekstli qidirish va almashtirish;
  
• 
  paragraflar va shriftlar uchun ixtiyoriy parametrlarni o’rnatish;
  
• 
  sozni avtomatik ravishda yangi qatorga orash;
  
• 
  sahifalarni avtomatik raqamlash;
  
• 
  izohlarni qayta ishlash va raqamlash;
  
• 
  jadvallar va qurilish diagrammalarini yaratish;
  
• 
  so zlarning imlosini tekshirish va sinonimlarini tanlash;
  
• 
  mazmunli jadvallar va mavzu ko'rsatkichlarini tuzish;
  
• 
  tayyorlangan matnni printerda chop etish va bo shqala r.
  
• 
  Shuningdek, deyarli barcha matn protsessorlari quyidagi xususiyatlarga ega:
  
• 
  har xil hujjat formatlarini qollab-quvvatlash;
  
• 
  bir nechta derazalar, ya'ni. bir vaqtning ozida bir nechta hujjatlar bilan ishlash qobiliyati;
  
• 
  formulalarni kiritish va tahrirlash;
  
• 
  tahrirlangan hujjatni avtomatik ravishda saqlash;
  
• 
  kop ustunli main bilan ishlash;
  
• 
  formatlashning turli uslublari bilan ishlash qobiliyati;
  
• 
  hujjatlar shablonlarini yaratish;
  
• 
  statistik ma lumotlarni tahlil qilish
  

Bugungi kunda deyarli barcha kuchli matn muharrirlari zamonaviy ofis ehtiyojlari uchun ishlab chiqilgan dasturiy ta'minot paketlarining bir qismidir. Masalan, Microsoft Word eng mashhur Microsoft Office paketining bir qismidir.
Shunga o'xshash MS Office dasturlari Open Office.org Writer, Star Office Writer, Corel Word Perfect, Apple Pages.