Mg’T-17/1 talabasi Berkinov Oybek Seminar mavzusi

2.7.Janubiy va Sharqiy Osiyo mamlakatlarida qadimda qanday mafkuralar mavjud edi va ularning paydo bo`lishining ijtimoiy omillari haqida nimalar bilasiz?
Hindistondagi ilk davlatlar va ularning mafkuraviy asoslari.
Abu Rayhon Beruniy о’z asarida hind xalqini taraqqiyotiga to’siq bо’lib kelgan ayrim kamchiliklarni sanab о’tgan. Bu kamchiliklar avvalo ularning tillarida mavjudligini kо’rsatib, bir jumla ma‘nosini anglash uchun undan oldin yoki undan keyin keladigan jumlalar bilan solishtirgandagina bilish mumkinligini, tillarda esa oddiy va fozillar ishlatadigan tillar bо’lganligini aytib о’tadi va bu ularning taraqqiyotiga ma‘lum miqdorda tusqinlik qilishini yozib qoldirgan. Bundan tashqari hind ilmlari tizma ( she‘r) shaklda bitilgan. U yodlashga moslashtirilgan. Bu esa she‘r shakldagi asarni vaznga solish uchun ayrim iboralarni boshqasi bilan almashtirishga yoki moslash uchun uni qisqartirishga olib kelgan. Asarlarning bunday bitilishi, ayrim hollarda sо’zlarning ma‘nosini о’zgarib ketishiga olib kelgan. Ular о’zlarining dinlaridan boshqa hech qanday dinni, undagi umumiylikni tan olmaganlar. Ularning dinini qabul qilish mumkin emas. Ya‘ni bu dinni boshqa millat yoki dindan bо’lgan kishi qabul qilishi mumkin bо’lmagan. Hindistonning eng qadimgi aholisi dravid tilida sо’zlashganlar. Bu yerda odamlar qadimgi tosh davridayoq yashaganlar. Bronza davriga oid Protohind madaniyati xozirgi Xropa (Panjob)va Meheja-Daro (Sindda) shaharlari qoldiqlari topilgan. Eramizdan avvalgi II-ming yilikning о’rtalarida bu yerda shimoliy-g’arbdan oriy, «ariy» qabilalari bostirib kelganlar. Ular Pomir va Hinduqush tog’laridan oshib utib Panjob va Ganga daryosining yuqori havzasidagi unumdor tekislliklarga o’rnashib olganlar. Ular bilan birga otlar ham kirib kelganlar. Oriylar uzoq vaqt kо’chmanchi charvodorlik bilan shug’ullanishgan. Oriylarning Hindistonga bostirib kirishi hindlarning eng qadimiy kitoblari bо’lmish Veda degan diniy kitoblarida ham о’z aksini topgan. Hindistonda ham boshqa xalqlardagi kabi dastlabki dunyoqarash-diniy mifologik dunyoqarashdan iborat bо’lib, tabiat sirlari va hodisalar, odamlarni itoat ettirishning mafkuraviy jarayonlari kо’zga kurinmas ilohlarga bog’langan.