Mexanika” yo’nalishi tinglovchisi

Bitiruv ishini tayyorlashda foydalanilgan adabiyotlar va normativ-huquqiy hujjatlarning qisqacha o‘zaro tahlili. Ushbu bitiruv ishini tayyorlash davomida mexanika sohasida izlanishlar olib borgan mamlakatimiz va dunyoning quyidagi olimlarining darslik va o‘quv qo‘llanmalaridan foydalanildi: fan bo’yicha asosiy darslik va o’quv qo’llanmalaridan N.N.Buxgols, M.Pavlovskiy, A.M.Targ, M.T.O‘rozboev, T.Rashidov [III.2,5,6,14], dunyo bo’yicha yuqori reytingga ega jurnallarda chop etilgan ilmiy maqolalardan [V.15,17,19]. Bundan tashqari yurtimizda asos sifatida qabul qilingan O‘zbekiston Respublikasining “Ta’lim to‘g‘risida”gi Qonuni, “Kadrlar tayyorlash milliy dasturi” hamda 2017-2021 yillarda O‘zbekiston Respublikasini rivojlantirishning beshta ustuvor yo‘nalishi bo‘yicha Harakatlar strategiyasidagi ijtimoiy sohani rivojlantirishga yo‘naltirilgan ta’lim va fan sohasini rivojlantirish, oliy ta’lim tizimini faoliyatining sifati, samaradorligini oshirish asosida ilmiy-tadqiqot va innovatsiya faoliyatini rag‘batlantirish, yutuqlarini amaliyotga joriy etishning samarali mexanizmlarini yaratish, shuningdek Prezidentimiz Sh.M.Mirziyoyev tomonidan 2017 yil 20 aprelda qabul qilingan PQ-2909 sonli “Oliy ta’lim tizimini yanada rivojlantirish chora- tadbirlari to‘g‘risidagi qarorlari ushbu bitiruv ishida asos sifatida olingan [I, II].
Bitiruv ishida Dalamber-Lagranj prinsipidan foydalangan holda Lagranjning II tur tenglamalari keltirib chiqarilgan va erkinlik darajasi ikkiga teng mexanik sistema harakatlari tadqiq etilgan. Mexanizm va qurilmalarda vujudga keladigan majburiy tebranishlar, ularni so‘ndirish va tebranishlar amplitudasining o‘zgarish qonuniyatlari tadqiq etilgan, Maple matematik dasturiy paketi yordamida qaralayotgan mexanik sistema uchun amplituda-chastota xarakteristikasining grafiklari olingan. Ushbu masala texnikaning turli sohalarida vujudga kelib, mexanikaning keng miqyosda tadqiq etilib, bu masalaga oid juda ko‘p ilmiy tadqiqot ishlari olib borilmoqda. Masalan, [III. 8] ishda mexanik sistemada vujudga keladigan majburiy tebranishlar oqibatida paydo bo‘ladigan rezonans holatini o‘rganish va bunday majburiy tebranishlarni so‘ndirish masalasi qaralgan. Sistema uchun amplituda-chastota grafigi qurilgan. [III. 9] ishda yorug‘lik to‘lqinlari ta’siridagi brusning majburiy tebranma harakatlari tadqiq etilib, bu tebranma harakatlarni so‘ndirish masalalari qaralgan, sistema uchun amplituda-chastotasi qurilgan.