Mexanik va elektromagnit tebranishlar

Yutulish koeffitsientining miqdoriy qiymati x qalinlikdagi yutuvchi qatlamdan yorug’lik o’tganda yassi to’lqin jadalligi е = 2,72 marta kamayishini ko’rsatadi.
Yorug‘lik nurining qutblanishi
Yorug’likning qutblanishi – yorug’lik to’lqinlarining ko’ndalanglik xususiyati namoyon bo’ladigan, to’lqin optikasi xodisalari majmuasidir.
Qutblanish qonuniyatlarini ifodalash uchun faqat – elektr maydon kuchlangaligi vektori ko’rib chiqiladi.
Tabiiy yorug’likda
vektor
tebranishi barcha
yo’nalishlarda teng
huquqli bo’lib,
tartibsiz o’z
orientatsiyasini
o’zgartiradi.
Yorug’lik nuri o’tadigan tekislikning faqat bittasida tebranadigan yorug’lik vektori chiziqli qutblangan yoki yassi qutblangan deb ataladi.
qutblantirgich
analizator
Tabiiy yorug’lik
Qutblangan yorug’lik

Tabiiy yorug’lik

Y
Z
0
Ey
X
Qutblanish tekisligi
Yassi qutblangan to’lqinning, to’lqin tarqalishidagi yorug’lik vektori tebranishi yo’nalishidan o’tadigan tekislik – qutblanish tekisligi deb ataladi.
Y
– kogerent emas
Qutblangan yorug’lik
– kogerent
X
Y
X
Y
X
Y
X
Y
Chiziqli
Elliptik
Doiraviy
Chiziqli
Tabiiy nurni, kristallografik o’qiga parallel kesilgan turmalin kristall plastinkasidan o’tkazishda, chiziqli qutblangan yorug’likni oson olish mumiin. Turmalin kristali kuchli anizotrop bo’lgani sababli, optik o’qqa perpendikulyar bo’lgan elektr vektorlaridan iborat bo’lgan yorug’’lik nurlarini kuchli yutadi.
Ikkita o’zaro perpendikulyar tekisliklarda qutblangan ikkita monoxromatik to’lqinlar yagona bitta yo’nalish bo’yicha tarqalishi vaqtida ko’chishlari natijasida elleptik qutblangan to’lqin hosil bo’ladi.