Mexanik hodisalar jismlarning muvozanati oddiy mexanizmlar

Fizika taraqqiyoti tarixidan ma’lumotlar

---

11
Fizik kattaliklar va ularni o‘lchash
turmushda vaqtni ko‘rsatish uchun minut, soat, sutka, hafta, oy va yil kabi 
birliklar ishlatiladi.
1 soat = 60  minut = 3600  sekund. 
1 sutka = 24  soat.
1 millisekund = 0,001  sekund.
Xuddi shunday modda va jismlarning massasini o‘lchash uchun 
platina va iridiy qotishmasidan maxsus namunaviy tosh (1 kilogramm) 
tayyorlangan. U ham Fransiyada saqlanadi.
Tajribalar o‘tkazishda va kuzatishlar olib borishda, o‘lchash ishlarini 
bajarish uchun o‘lchov asboblaridan foydalaniladi (3-rasm).
 O‘lchov 
tasmasi 
Shtangensirkul
 Tarozi
 
 Chizg‘ich 
Menzurka 
Sekundomer
3-rasm.

---

Kirish
12
12
 
Chizg‘ichdagi chiziqcha va raqamlar chizg‘ich shkalasini,
qo‘shni ikkita chiziqcha oralig‘i o‘l-
chash aniqligini ko‘rsatadi.
Chizg‘ich bilan o‘lchash mumkin bo‘lgan 
eng katta masofani o‘lchash chegarasi 
deyiladi.
Turli mamlakatlarda uzunlikni, jism massasini va boshqa kattaliklarni 
har xil birlikda o‘lchashganliklari noqulayliklar keltirib chiqargan. Shunga 
ko‘ra birliklarni o‘lchash uchun 1960-yilda Xalqaro Birliklar Sistemasi 
(XBS) qabul qilingan. O‘zbekistonda 1982 yildan boshlab joriy etilgan 
(GOST 8.417-81) hamda doimiy ravishda o‘lchov asboblarini tekshirib 
turadigan metrologik xizmat ishlab turibdi.
Siz yana qanday o‘lchov asboblarini bilasiz? 
3-rasmdagi asboblarning o‘lchash aniqligi va chegarasini ayting.

---