Mexanik hodisalar jismlarning muvozanati oddiy mexanizmlar

Bu bobda Siz:
–  modda tuzilishi haqida antik 
davr olimlari va yurtdoshlarimiz 
Roziy, Beruniy va Ibn Sino 
ta’limot lari;
– molekulalarning 
tartibsiz 
harakati;
–  qattiq jism, suyuqlik va 
gazlarning molekular tuzilishi;
–  diffuziya hodisasi bilan 
tanishasiz.
I
BOB

---

I bob. Modda tuzilishi haqida dastlabki ma’lumotlar
14
14
KIRISH SUHBATI
Odamlar eng qadimgi davrdan boshlab atrofi 
da mavjud bo‘lgan 
narsalar  –  daraxt, tosh, tuproq, suvdan va h.k.  lardan foydalanganlar. Keyin-
chalik foydali qazilmalardan temir, mis, kumush, oltin kabi metallarni ajratib 
olishni o‘rganganlar. Ularni qo‘shib eritib bronza, jez kabi qotishmalarni 
hosil qila boshlaganlar. Ba’zi hollarda qilich, qalqon kabi urush qurollari 
uchun qattiq material kerak bo‘lsa, ba’zan bezak sifatida ishlatishga (toj, 
uzuk va h.k.) boshqa xossalarga ega bo‘lgan materiallar zarur bo‘lgan. Ularni 
hosil qilish uchun modda tuzilishini o‘rgana borish jarayonida tabiatda 
mavjud bo‘lgan materiallarni ko‘proq ishlata borganlar. Shu bilan birga inson 
o‘zining to‘plagan bilimlaridan foydalanib, yangi xossaga ega bo‘lgan sun’iy 
moddalarni  yaratgan  (plastmassalar,  polimerlar  va  h.  k.).  Bunday  bilim  va 
tajribaga ega bo‘lish uchun insoniyatning buyuk daholari minglab yillar 
davomida zahmat chekib, ilmiy izlanishlar olib borganlar.