Mexanik hodisalar jismlarning muvozanati oddiy mexanizmlar

Qattiq jism, suyuqlik va gazlarning molekular tuzilishi

---

I bob. Modda tuzilishi haqida dastlabki ma’lumotlar
24
24
qaysi idishga solmaylik, o‘sha 
idish shaklini va hajmini to‘la 
egallaydi. Gazlarning mole kulalari 
orasidagi masofa moleku lalarning 
o‘lchamidan o‘rtacha o‘n marta 
katta.  Bunday  masofada  molekulalarning  o‘zaro  tortishish  kuchi  juda 
kichik bo‘ladi.
Gaz xususiy shaklga va hajmga ega emas.
Suyuqlik biror idishga qu yilsa, o‘sha idish shaklini egallaydi. Lekin 
o‘z xususiy haj mini saqlaydi. Do‘ konlarda yaxna ichimliklarni 1,5 l, 1 
l va 0,5 l li idishlarda sotilishini yax shi bila siz. Avtomobil yonil g‘ilari 
ham litrlab o‘chanadi. Suyuqliklarda molekulalar yaqin joy lashganligi tu-
fayli o‘zaro tortishish kuchlari  sezilarli bo‘ladi. Shun ga ko‘ra o‘z hajmini 
saqlaydi. Lekin og‘irligi ta’sirida «yal payib» idish shaklini oladi. Suyuqlik 
molekulalari orasidagi torti shish kuchi suyuqlik shaklini saqlay oladigan 
darajada katta emas. Shunday bo‘lsa-da, suyuqlikni siqish juda qiyin.
Bir tajribada suvni siqish uchun uni qo‘rg‘oshin shar ichiga quyib, og‘zi 
kavsharlangan. Shundan keyin sharni qisish uchun uni og‘ir bolg‘a bilan 
urilgan. Bunda suv qisilmasdan sharni yorib sizib chiqqan.
Suyuqlik xususiy hajmga ega, lekin shaklga ega emas.
Atrofi mizdagi ko‘pchilik narsalar qattiq jismlardan iborat. Ruchka,