Mexanik hodisalar jismlarning muvozanati oddiy mexanizmlar

Masala yechish namunasi
Chaqmoq chaqqanidan 3 sekund o‘tgach, momaqaldiroq ovozi eshitildi. 
Chaqmoq hosil bo‘lgan bulut sizdan taxminan qancha uzoqlikda?
B e r i l g a n :
F o r m u l a s i :
Y e c h i l i s h i :
t = 3  s.
υ
tovush
 = 340  m/s
l = υ
t
 · t
Yorug‘lik tezligi juda kat ta 
bo‘lganligidan, uning yetib 
kelish vaq tini hisobga ol-
may miz.
l = 340  m/s  ·  3  s = 1020 m ≈
≈ 1 km.
Javobi: l ≈ 1 km.
Topish kerak
l = ?
1.  Nima uchun ovozni hovliga nisbatan xonada eshitish osonroq?
2. Suv ostida bo‘lgan ikkita suvosti kemasi bir-biri bilan qanday aloqa qilishi 
mumkin?
3. Aks-sado zararli bo‘lgan hollarni uchratganmisiz?
4. Insonga nega ikkita quloq kerak?
• 
Aks-sado eng ko‘p marta qaytariladigan joylar: Angliyadagi 
Vudstok qasrida 17 marta, Galbershtad yaqinidagi Derenburg 
qasri  xaroba larida  27  marta,  Adersbax  (oldingi  Chexoslovakiya)  yaqinida 
7 marta, Milan yaqinidagi qasrda 40–50 marta. Aks-sadoning hosil 
bo‘lishi tovushga ham bog‘liq. Bolalar va ayollarning yuqori tondagi ovozi, 
erkaklar ovoziga nisbatan ko‘proq aks-sado hosil qilishi mumkin. Eng 
qulayi qo‘lda qarsak chiqarish.
• 
Dunyoning ko‘pgina joylarida shunday imoratlar qurilganki, unda 
ma’lum bir joyda shivirlab so‘zlashish undan ancha uzoqda baralla 
eshitilgan. Sitsiliya orolida qurilgan Jirgenti soborida shu xususiyat