Mexanik hodisalar jismlarning muvozanati oddiy mexanizmlar

Amaliy topshiriq (sinfda bajariladi)
Kamertonni avval rezina tayoqcha bilan, so‘ngra bolg‘acha dastasi 
bilan urib, kamertonning tovush chiqarishida qanday farq bo‘lishini 
aniqlang. Uyda qadahlar bilan bajarish mumkin.
1. Qattiq baqirgan va chiyillagan ovozlar nimalari bilan farqlanadi?
2. Rubobni sozlashda uning torini tarangroq tortiladi. Shunda chiqayotgan 
tovushning qaysi parametri o‘zgaradi?
3. Chelakni vodoprovod jo‘mragi yordamida to‘ldirilmoqda. Nima uchun idish 
to‘lgan sari uning tovushi balandroq eshitiladi?
• 
Yorug‘lik spektrini yetti rangga ajratishganidek, tovush tonlarini 
ham yettitaga ajratishgan: do-re-mi-fa-sol-lya-si... Ranglarning 
yorqin 
ligini ham, tovushlarning kattaliklarini ham inson ko‘zi va 
qulog‘ining sezgirligi bilan baholashadi. Тovushlarni tonlarga ilmiy 
ravishda ajratishni Pifagorga tegishli deyishadi. Uning shogirdlari kedr 
yog‘o 
chidan, bitta tor tortilgan «monoxord» deb ataluvchi asbobni 
yasash gan.  Тor chertilsa, bitta tonga ega bo‘lgan ovoz chi 
qargan. Тor 
uzunligini ikki qismga ajratilsa (o‘rtasini bosib), yuqoriroq tonda ovoz 
chiqargan. Shunday qilib musiqiy tonlarni tor uzunligi bilan belgilaydigan 
qonuniyatlar topishgan.
• 
Hayvonlar ichida fi lning qulog‘i eng katta. Bunga ko‘ra uning eshitish 
qobiliyati juda yuqori bo‘lsa kerak deb o‘ylashadi. Aslida fi l  quloqlari 
uning temperaturasini o‘zgartirmay ushlab turishi uchun xizmat qiladi. 
Quloqlardan o‘tgan qon soviydi. Shunga ko‘ra issiq kunlarda fi l quloqlarini 
tinmay qimirlatib turadi.