Mexanik hodisalar jismlarning muvozanati oddiy mexanizmlar

III bobni yakunlash bo‘yicha nazorat savollari

---

99
14. Bir jinsli materialdan qirqib olingan jism rasmlarda ko‘rsatil ganidek osib 
qo‘yildi. Ulardan qaysi biri shu holatda qoladi?
  
A 
B 
C 
D
15.  Bukilmaydigan metalldan tay yor langan bir jinsli sterjen rasmda ko‘rsa tilgan 
shaklda. Uning massa markazi qaysi joyi da bo‘lishi mum kin?
L
K
M
A) K nuqtada; 
B) L nuqtada; 
C) M nuqtada; 
D) K–L orasida.
YAKUNIY SUHBAT
Bunda Siz III bobda o‘rganilgan asosiy fi zik tushunchalar, qoidalar va 
qonunlarning qisqacha mazmuni bilan tanishasiz.
Massa 
markazi
Jismning barcha massasi to‘plangandek bo‘lgan va shu nuqtadan osib 
qo‘yilganda farqsiz muvozanatda qoladigan nuqta. Bir jinsli jismlarning 
(m. shar, sfera, doira va h.k.) massa markazlari ularning geometrik 
markazlari bilan ustma-ust tushadi.
Muvozanat 
turlari
Jismni muvozanat holatidan chetga chiqarilganda: a) uni dastlabki 
vaziyatiga qaytaruvchi kuch hosil bo‘ladigan muvozanat turg‘un 
muvozanat; b) yanada uzoqlashtiradigan kuch hosil bo‘ladigan 
muvozanatga  turg‘unmas muvozanat; d) hech qanday kuch hosil 
bo‘lmasa farqsiz muvozanat deyiladi.
Kuch mo-
menti
M=F · l formula bilan aniqlanuvchi fi zik  kattalik.  F  –  kuch;  l  –  kuch 
yelkasi bo‘lib, aylanish o‘qidan kuch qo‘yilgan nuqtagacha bo‘lgan eng 
qisqa masofa.