Mexanik hodisalar jismlarning muvozanati oddiy mexanizmlar

32-MAVZU
MEXANIKANING OLTIN QOIDASI. 
MEXANIZMNING FOYDALI ISH KOEFFITSIYENTI
Yuqorida Siz oddiy mexanizmlarning ishdan yutuq bermasligi bilan 
tanishdingiz. Buni kengroq ma’noda qaralsa, «har qanday mexanik 
mexanizm kuchdan necha marta yutuq bersa, yo‘ldan shuncha marta 
yutqazadi» degan xulosaga kelinadi. Bunga «mexanikaning oltin qoidasi» 
deyiladi.
Oldingi mavzuda biror yukni ma’lum balandlikka ko‘tarishda mexa-
nizmlarning og‘irligini, ulardagi ishqalanishlarni hisobga olmadik. Bularni 
hisobga olinsa, m massali yukni h balandlikka ko‘tarishda A
f
 = mgh ishga 
nisbatan ancha ko‘p ish (A
u
) bajarish zarurligi kelib chiqadi. A
f
 ish foydali 
ish deb ataladi. A
u
 – umumiy bajarilgan ish deb atalib, A
u
 = A
f
 + A
q
 dan 
tashkil topadi. A
q
 – ishqalanishlarni yengish, mexanizmning o‘zini ham 
ko‘tarish va h.k. larni bajarish bilan bog‘liq qo‘shimcha ishlar.