Mexanik harakat va uning nisbiyligi. Vektorlar haqida tushuncha. Reja

Fizika

1.3. Mavzu:

Mexanik harakat va uning nisbiyligi. Vektorlar haqida tushuncha.

REJA:

• Mexanik harakat
• harakatning nisbiyligi
• sanoq jism
• sanoq sistemasi
• fazo
• vaqt
• mustaqil harakatlar
• Vekor
• vektorlarni qo‘shish va ayirish
• ikki vektorning skalyar

TAYANCH SO’ZLAR:

• Mexanik harakat
• Harakatning nisbiyligi
• Sanoq jism
• Sanoq sistemasi
• Fazo
• Vaqt
• Mustaqil harakatlar
• Vektor

Javob berib ko’ringchi?

• Anhorning A nuqtasidan B nuqtasi tomon υ1 tezlikda suzib o‘tmoqchi bo‘lgan suzuvchining harakatini ko‘rib chiqaylik. Suzuvchi B nuqta tomon suzmoqda, lekin υ2 tezlikdagi daryo oqimi ta’sirida u narigi qirg‘oqning C nuqtasiga borib qoladi. Suzuvchi A dan B ga yetib olish uchun sarflagan t vaqtda daryo suvi B dan C gacha bo‘lgan masofani o‘tadi ???

YANGI MAVZU BAYONI

JISMLARNING HARAKATI

• Jismning mexanik harakati deb, uning boshqa jismlarga nisbatan fazodagi vaziyatining vaqt o‘tishi bilan o‘zgarishiga aytiladi

Moddiy nuqta

Kuzatilayotgan harakatda o‘lchami va shaklini hisobga olmasa ham bo‘ladigan jism moddiy nuqta deb ataladi

Trayektoriya -bu fizik tushuncha. Jism trayektoriyasini kattalik jihatdan baholash uchun fizik kattalik — yo‘l qabul qilingan. Jismning harakat trayektoriyasi bo‘ylab bosib o‘tgan masofasi yo‘l deb ataladi va s harfi bilan belgilanadi.

Trayektoriya. Yo’l. Ko’chish .

Moddiy nuqtaning o'z harakati davomida fazoda chizgan uzluksiz chizig‘i (qoldirgan izi) trayektoriya deb ataladi.
Ilgarilanma harakatda jismning ixtiyoriy ikki nuqtasidan xayolan o‘tkazilgan to‘g‘ri chiziq o‘z-o‘ziga parallel ravishda ko‘chadi.
To‘g‘ri temir yo‘lda poyezd bir me‘yorda to‘g‘ri chiziqli tekis harakatlanmoqda. Bunday harakat qilayotgan poyezd vagonida Siz bemalol suhbatlashib, ovqatlanib ketishingiz mumkin. Bunda piyoladagi suv ham chayqalmaydi.