Мева-сабзавотларни етиштириш, қайта ишлаш ва сотишнинг маркетинг стратегиясини ишлаб чиқиш 1

маркетинг стратегиясини ишлаб чиқиш»
 
173 
Яхлит маркетинг таркибий қисларидан бири ички маркетингдир. Бу 
ташкилотнинг барча ходимлари ва айниқса унинг олий раҳбарияти томонидан 
зарару маркетинг принциплари қабул қилинган бўлишини таъминлашдир. Ички 
маркетинг ўз ичига ходимларни ёллаш ва ўргатишни, шунингдек уларни юқори 
сифатли маҳсулот ишлаб чиқариш борасида рағ0батлантиришни олади. Узоқни 
кўра оладиган компанияларда ички маркетинг фаолияти ташқи маркетингдан кароқ 
бўлмаган даржада, ҳатто ундан ҳам муҳимпоқ бўлиши мумкин. Чунки компания 
ходимлари уни таъминлашга тайёр бўлмасалар маҳсулот аъло сифатини ваъда 
қилишдан маъно бўлмайди. 
Интеграллашган маркетинг – икки даражали тизимдир. Унинг биринчи 
даражаси турли маркетинг функциядарини рўёбга чиқаради ва сотиш, реклама, 
харидорларга хизмат кўрсатиш, товарларни бошқариш , маркетинг тадқиқиотлари 
ва бошқа хизматлар (бўлимлари)дан иборат. Бу функцияларнинг барчаси ўзаро 
боғланган, уларнинг бажарилиши эса мувофиқлаштирилган бўлиши лозим. 
Кўпинча сотиш бўлими товарлар менежерларини “осмон баравар баҳоларда” ёки 
“сотиш ҳажми бўйича бажариб бўлмайдиган вазифалар”да айблайди, реклама 
бўйича мутахассислар ва бренд-менежерлар реклама компаниясини ўтказиў 
принципларини 
келиша 
олмайдилар. 
Барча 
маркетинг 
функцияларини 
мувофиқлаштириш харидорлар манфаатлари нуқтаи назаридан амалга оширилиши 
лозим. 
 
МЕВА-САБЗАВОТЛАРНИ ЕТИШТИРИШ, ҚАЙТА ИШЛАШ, САҚЛАШ ВА 
СОТИШДА МАРКЕТИНГ СТРАТЕГИЯСИ 
Ўқитувчи И.Ходжибоева, Т.Убайдуллаев(НамМҚИ) 
Маркетинг бозор иқтисодиёти тараққиёти маҳсули бўлиб, тамаддумнинг 
даври учун хос ходисадир. Бозор иқтисодиётининг ривож топмаган даврлари учун 
маркетинг бажарадиган ишларнинг ҳожати йўқ эди. Шунинг учун ҳам маркетингни 
ривожи асримизнинг 30-40 йиллари ва кейинги 60-90 йилларни ўз ичига олади. 
Ғарб иқтисодчиларининг фикрича, бозор муносабатлари тарихи бозор фаолияти 
тамойилларини асослаш билан боғлиқдир. Бу тадрижий кетма-кет келган уч даврни 
ўз ичига олади. Биринчиси, “ишлаб чиқариш концепцияси” хусусиятига эга бўлиб, 
ишлаб чиқариш ривожлантирилиб, хали бозор товарларга тўйинмаган, талаб 
поёнсизлиги даври эди. Иккинчи давр “товарларни сотиш концепцияси” билан 
боғлиқ, бу ишлаб чиқариш анча ўсган, бозордаги товарларни сотиш муаммоси 
юзага келаётган ва диққат товарларни тезроқ сотиш йўлларини ахтаришга 
қаратилган даврдир. Учинчиси, истеъмолчи-харидор даври бўлиб, бу бозор 
муносабатлари анча авж олган, бозор товарлар билан тўла бошлаган даврдир. 
Бунда илгаригидек ишлаб чиқарсанг бўлди, сотиш йўлларини топа олсанг мақсадга 
эришасан, деган тамойил иш бермайди. Чунки ишлаб чиқариш даври босиб 

---

«Мева-сабзавотларни етиштириш, қайта ишлаш ва сотишнинг