Мева-сабзавотларни етиштириш, қайта ишлаш ва сотишнинг маркетинг стратегиясини ишлаб чиқиш 1

маркетинг стратегиясини ишлаб чиқиш»
 
17 
Фойдаланилган адабиётлар
1. Орипов Р., Сулаймонов И., Умурзоқов Э. Қишлоқ хўжалик маҳсулотларини 
сақлаш ва қайта ишлаш технологияси. Тошкент “Меҳнат” 1991 йил. 
2. Бўриев Х.Ч., Жўраев Р., Алимов О., Мева-сабзавотларни сақлаш ва уларга 
дастлабки ишлов бериш (ўқув қўлланма). – Тошкент, 2003. 
3. Шаумаров Х.Б. Исламов С.Я. Қишлоқ хўжалиги маҳсулотларини сақлаш ва 
бирламчи қайта ишлаш технологияси. – Тошкент, 2011. 
UDK: 595.132.1 (083.71) 
PARAZIT FITONEMATODALARNING ZARARI VA ULARAGA QARSHI 
KURASH CHORALARI. 
Dots. Xakimov N. X., ass.Mirzayev U. N. 
SamDU, Samarqand. 
Fitonematodalarning anchagina turlari qishloq xo’jaligiga katta zarar keltiruvchi 
xavfli parazitlardir. AkademikK.I.Skryabin parazit fetonematodalarni ta’riflab shunday 
deganedi: “O’simlik parazitlaridan bir guruhi nematodalar hisoblanib haddan tashqari 
katta sonli hamda keng tarqalganligi bilan e’tiborga sazovordir. Ushbu chuvalchanglarlar 
o’lchami bilan emas, balki serpushtligi bilan insoniyatga katta zarar keltiradi. Ko’z 
ilg’amas bu jonivorlar qishloq xo’jiligi, dala, bog’ va turli-tuman madaniy ekinlardan 
olinishi lozim bo’lgan mahsulotning xech bo’lmganda o’ndan bir qismini kamayishiga 
sabab bo’ladi”. 
Haqiqatdan ham yer yuzining turli mamlakatlarida parazit fitonematodalarning 
salbiy faoliyati tufayli qishloq xo’jaligi mahsulotining 15 % idan 20 % igacha nobud 
bo’ladi. Ayrim hollarda esa donli, texnik va sabzavot ekinlari yetishtirishda almashtirib 
ekish usuli joriy qilinmay kelinsa (monokulturali hududlarda) parazit nematodalarning 
boshqa zararkunandalar bilan hamkorlikda ko’rsatgan zarari, 60-70 % gacha ko’tariladi.
Jahon dehqonchiligining rivojlanishi va qishloq xo’jaligi ishlab chiqarishining 
intensifikasiyasi jarayonida parazit fitonematodalarning tarqalishi hamda areallarining 
kengayib, zararkunandalar faunasi tarkibida ularning salmog’ini oshib borish 
tendensiyasi kuzatilmoqda. Bu jarayon turli-tuman agrobiosenozlarda mavjud parazit 
fitonematodalar turlari tarkibini aniqlash, ularni hozirgacha noma’lum bo’lgan biologik 
xususiyatlarini aniqlash, keng tarqalgan parazit turlariga nisbatan qarshi kurash 
tadbirlarini ishlab chiqish juda katta nazariy va amaliy ahamiyatga ega bo’ladi.
Parazit fitonematodalarga qarshi kurash bir necha usullarda olib borilishi mumkin. 
Ushbu usul va tadbirlar quyidagilardan iborat: