Мева-сабзавотларни етиштириш, қайта ишлаш ва сотишнинг маркетинг стратегиясини ишлаб чиқиш 1

маркетинг стратегиясини ишлаб чиқиш»
 
107 
йиғиштириб олиш ва керакли кейинги босқичларга ўз вақтида етказиш яхши 
натижа беради. 
Мамлакатимизда 2019 йилдан бошлаб мева-сабзавот етиштиришга 
ихтисослашган кластерларни шакллантиришга катта эътибор қаратила бошланди. 
Мева-сабзавот кластерларига ички ҳамда ташқи бозордаги эҳтиёж ва тупроқ-иқлим 
шароитларини ҳисобга олган ҳолда қишлоқ хўжалиги экинларини экиш, маҳсулот 
етиштириш ҳажми, уларнинг нави ва турини белгилаш, шунингдек, фермер ва 
деҳқон хўжаликлари билан улар томонидан тайёрланаётган қишлоқ хўжалиги 
маҳсулотларини сотиб олиш юзасидан шартномалар тузиш бўйича мустақил қарор 
қабул қилиш ҳуқуқи тақдим этилади. Мева-сабзавот кластерларига кўчатзорлар, 
жумладан логистика марказлари (музлатгич, омбор, қайта ишлаш қувватлари, 
лаборатория, машина-техник станциялари учун инфратузилма бинолари)ни ташкил 
қилиш учун ер майдонлари ажратиш тўғрисидаги қарорлар тезкор қабул қилинади. 
2018 йилнинг январь-июль ойларида ўтган йилга нисбатан Ўзбекистонда 
690,5 минг тоннадан зиёд мева-сабзавот экспорт қилинди. Ушбу маҳсулотларнинг 
умумий қиймати 527.4 млн. АҚШ долларни (ўсиш суръати 74 фоиз) ташкил қилди. 
Бугунги кунда жаҳон бозорида савдо ўрни учун қаттиқ рақобат кураши олиб 
борилмоқда. Бунда маҳсулотнинг нархи ва сифати, шунингдек, кўрсатиладиган 
хизматлар даражаси ҳал қилувчи аҳамият касб этади. Дунё бозоридаги кескин 
рақобатга қарамай, Ўзбекистон дунёнинг 80 та давлатига 180 турдан ортиқ сархил 
мева-сабзавот ва уларни қайта ишлаш асосида тайёрланган маҳсулотларни экспорт 
қилмоқда. 
Мева ва сабзавотларнинг таркибига қаралса, 463 минг тоннадан кўпроқ 
сабзавотлар 204.4 миллион АҚШ долларига ёки ўтган йилнинг мос даврига 
нисбатан 2.1 мартага кўпроқ миқдор (тонна)даги 171.7 минг тонна мева ва 
резаворлар 270.8 миллион АҚШ долларига (ўтган йилнинг мос даврига нисбатан 
38.9 тонна кўп) экспорт қилинган
2
. 
Қайд этиш зарурки, Ўзбекистонда пахта экиш майдонлари йилдан-йилга 
қисқартирилмоқда. Бу ўринда 2020 йилга қадар пахта хом ашёсини етиштириш 
ҳамда уни давлат томонидан харид қилиш ҳажмини 3 млн. 350 минг тоннадан 3 
млн. тоннагача босқичма-босқич қисқартириб, 2020 йилда бошоқли дон 
етиштириш ҳажмини 16,4 фоизга (8,5 млн. тонна), картошка етиштиришни 35 
фоизга, сабзавотни 30 фоизга, мева ва узумни 21,5 фоизга, гўшт етиштиришни 26,2 
фоизга, сутни 47,3 фоизга, тухумни 74,5 фоизга кўпайтириш, балиқ етиштиришни 
2,5 мартага ошириш кўзда тутилмоқда
3
. 
Мамлакатимизда етиштирилган мева ва сабзавот маҳсулотларининг асосий 
бозорлари экспорт географиясига эътибор қаратадиган бўлсак, асосан МДҲга аъзо 
давлатлар, шунингдек яқин стратегик ҳамкорларимиз Хитой, Вьетнам, Туркия 
2
https://www.spot.uz/uz/2018/08/16/meva-sabzavotlar/ 
3
www.uza.uz- Ўзбекистон миллий ахборот агентлиги. 

---

«Мева-сабзавотларни етиштириш, қайта ишлаш ва сотишнинг