Метрология

Озиқ овқат маҳсулотларини текширишнинг махсус усуллари

Консерваларни қадоқлашда шиша идишларнинг ҳар хил турлари: оқ зангламайдиган темирдан қилинган идишлар,алюминий ва пластмассадан тайѐрланган идишлар ишлатилади. Идишлар юқори сифатли материалдан тайѐрланган бўлса, унинг ичидаги маҳсулот яхши сақланади. Анализ натижаларига қараб темирнинг стандарт синфини тартиб рақамини аниқлайдилар. Тайѐр идишларни қабул қилишда стандарт талабига жавоб берадими, йўқми текширадилар. Техник синаганда листларнинг қалинлиги ўлчанади ва яхшилаб кўриб чиқилади. Листларнинг қалинлиги микрометр билан 0 01 мм аниқликда улчанади. Темирнинг моҳиятига ва идишларнинг ўлчамларига қараб стандарт темирнинг тартиби танланади. Қалинлиги стандарт бўлмаган темирни ишлатганда банкалар деформацияга учрайди, бу маҳсулотнинг бузилишига олиб келади. Листларнинг ўлчамлари стандарт талабига жавоб бериши керак. Идишлар учун темир ѐки қопкоқ учун лак қилиш мумкин. Бир томон ѐки икки томондан стандартларнинг махсус талабига кўра. Темирни механик синаш, унинг эластиклиги, мустахкамлигини аниқлашга олиб келади. Бу эса ўз навбатида герметик идишни очишига олиб келади. Ускунада темир механик синалади. Темирни техник ва механик текширгандан кейин, консерва идиш тайѐрлаш учун кимѐвий анализ қилинади. Темир юзасидаги рух миқдори аниқланади. Рух миқдори ядометрик усул билан аниқланади. Рухнинг миқдори 200 см юзада (ѐки 100м листда) 1 синфли темирда – 0,39 – 0,45, 2 – 0,28 – 0,38, 3 – 0,23 – 0,27 г бўлиши керак.
Темирни стандарт талабига жавоб беришини қўрғошиннинг миқдорига қараб, яъни 0,04 % дан ошмаслиги керак. Бунинг учун қўрғошин бошқа металлардан ажратилади. Қўрғошин миқдори калориметрик усул билан аниқланади. Консерваларни узоқ сақлаш идишларнинг кафолатли беркитилганлигига боғлиқ. Бўш ва тўлиқ идишларни кафолатли беркитилганлигини тажрибада синаш учун Бомбаго аппарати ишлатилади. Металлдан ва шишадан тайѐрланган идишларнинг кафолатли беркитилганлигини аниқлаш ГОСТ 8756.18-95 да ѐзилган.