“Metrologiya, standartlashtirish va sertifikatlash asoslari”

O‘z RST 1. 5-93
"O‘zbekiston Respublikasining standartlashtirish davlat tizimi. 
Standartlarni va texnikaviy shartlarni tekshirish, qayta qurish, o‘zgartirish va bekor qilish tartibi. " 
O‘z RST 1. 7-93
"O‘zbekiston Respublikasining standartlashtirish davlat tizimi. Xalqaro 
standartlarni me‘yoriy hujjatlarda to‘g‘ridan-to‘g‘ri qo‘llash tartibi. " 
O‘z 
RH 
51-013-93
"O‘zbekiston 
Respublikasining 
standartlashtirish 
davlat 
tizimi.Standartlashtirish bo‘yicha texnikaviy qo‘mitalar xaqida umumlashgan nizomi va boshqa 
standartlar va rahbariy hujjatlar." 

---

80 
Takrorlash uchun savollar. 
1. Nima sababdan standartlar o‘zgartiriladi. 
2. Standartlarni ishlab chiqish nechta bosqichdan iborat. 
3. Standart loyiasi bo‘yicha texnikaviy qo‘mitaning funktsiyalari nimalardan iborat? 
4. Standartlarni belgilash tartibi qanday? 
5. Texnikaviy shartlarni yaratilishining qanday tafovutli tomonlarini bilasiz? 
 
 
 
 
Reja. 
1. Standartlashtirish va metrologiya bo‗yicha davlat nazorati. 
2. O‘zstandart agentligi tashkiloti. 
Tayanch so‘zlar:
DAK, Uzstandart agentligi, sertifikatlash, mintaqaviy tashkilotlar 
Standartlashtiris h va metrologiya bo‗yicha Davlat nazorati 
Metrologiyaga 
va 
standartlashtirishga 
oid 
faoliyatni 
davlat 
tomonidan 
boshqarishni 
metrologiya bo‘yicha milliy organ - O‘zstandartagentligi, keyinchalik «O‘zstandart» deb ataymiz 
amalga oshiradi. Uning vakolati xususida keyingi mavzuda fikr yuritamiz. 
O‘zstandart agaentligiga Respublika xududida quyidagi davlat metrologiya tekshiruvi va 
nazoratini amalga oshirish vazifasi xam yuklatilgan: 
- o‘lchashvositalarinisinash; 
- o‘lchash vositalarini tekshiruvdan o‘tkazish; 
- yuridik va jismoniy shaxslarni o‘lchash vositalarini tayyorlash, tekshiruvdan o‘tkazish, 
ta‘mirlash, kalibrlash va sotish xuquqini beradigan litsenziyalar bilan ta‘minlash xamda 
akkreditlash; 
- o‘lchash vositalarining xolati va yo‘nalishini, o‘lchashlarning bajarilish uslubiyatlarini 
tekshiruvdan o‘tkazish, metrologiya qoidalariga rioya etilishini nazorat qilish. 
Davlat metrologiya tekshiruvi va nazoratining ob‘ektlari quyidagilar xisoblanadi: 
- etalonlar; 
- o‘lchash vositalari; 
- moddalar va materiallar tarkibi xamda xossalarining standart namunalari; 
- axborot o‘lchash tizimlari; 
- o‘lchashlarni bajarish uslubiyatlari; 
- metrologiya normalari va qoidalarida nazarda tutilgan o‘zga ob‘ektlar. 
Davlat metrologiya tekshiruvi va nazoratini ko‘pgina soxalarda tadbiq etish mumkin. Bu 
soxalarga quyidagilar kiradi: 
- sog‘liqni saqlash, veterinariya, atrof-muxitni muxofaza qilish; 
- moddiy boyliklarni va energetika resurslarini xisobga olish; 
- savdo, tijorat, bojxona, pochtavasoliq operatsiyalarinio‘tkazish; 
- zaxarli, engilalangalanuvchan, portlovchi va radioaktiv moddalarni saqlash, tashish xamda 
yo‘q qilib yuborish;