“Метрология асослари ” фанидан амалий машғулотлар учун электрон ўқув-услубий қўлланма

Эталонларнинг солиштирилиши - катталикни ёки унинг ҳосилавий 
ўлчамларини иштирокчи-давлат солиштириш эталонлар ёрдамида қайта 
тиклаш натижасида аниқланган ўлчамлари ўртасидаги нисбатни белгиловчи 
амаллар мажмуидир. Физик катталикнинг, унинг каррали ёки улушли 
қийматларининг ўлчамини қайта тиклаш, сақлаш ва узатиш учун 
мўлжалланган миллий (давлат) эталонлари солиштирилиши керак. 
Солиштириш амалини ўтказиш зарурлиги тўғрисидаги қарорни 
метрология бўйича халқаро ва регионал ташкилотларнинг тавсияларини 
ҳисобга олган ҳолда эталон – эга (давлат) си қабул қилади. 
Миллий эталонни текшириш (тадқиқ қилиш) ва қайта тикланадиган 
бирлик ўлчамини аниқлаш бўйича ишларнинг мажбурий таркибий қисми 
бўлиб солиштириш ҳисобланади. Қоидага биноан, аниқлик даражаси бир хил 
босқичда бўлган эталонлар солиштирилиши керак. Эталонларнинг 
солиштирилиши ташиладиган эталонлар ёрдамида амалга оширилади, бундай 
эталон бўлмаган ҳолда иштирокчи давлатлар келишуви бўйича солиштириш 
воситаси танланади. Солиштириш эталони (солиштириш воситаси) 
барқарорлик 
талабларига 
мувофиқ 
бўлиши 
керак. 
Эталонларни 
солиштирилиши айланма, радиал ёки комбинацияланган бўлиши мумкин. 
Солиштириш турини танлаш (айланма ёки радиал) таққослаш эталони 
(солиштириш воситаси) нинг барқарорлигига қараб ўтказилади.
Битва за эталон (Метрология).mpg
 
3. 
Ишни бажариш тартиби
 
1. 
Эталонқандайучтаасосийбелгиларгаэгабўлишикерак.мисоллар 
билан асослаб беринг 
2. 
Якка эталонга қандай бирликлар мисол бўла олади ,тарози тоши 
мисолида изохланг 
3. 
Бирламчи эталонга мисол қилиб, узунлик бирлигининг эталони 
метр мисол бўладики,ушбу эталон лаборатория шароитида қандай 
сақланишини кўрган фильмингиз асосида тушунтиринг. 
4. 1-
жадвални тўлдиринг 
5. 
Миллий эталонлар Узстандарт эталонлар баьзасида қандай 
сақланишини айтиб беринг
6. 2-
жадвал асосида хулоса тузинг. 
1-
жадвал 

---

2-
жадвал 
Эталон
Конструктив 
ишланишига ва 
таркибига қараб 
Бирликни 
қайта 
тиклаш 
бўйуча
Иккиламчи