“Метрология асослари ” фанидан амалий машғулотлар учун электрон ўқув-услубий қўлланма



Download 1,69 Mb.
Pdf ko'rish
bet30/68
Sana21.02.2022
Hajmi1,69 Mb.
#25476
1   ...   26   27   28   29   30   31   32   33   ...   68
Bog'liq
metrologiya asoslari

 
Ишнинг максади:

Ўлчашхатоликларинибахолашвауларнингўлчашноаниқликларини
бартараф этишдаги ахамиятини мисол орқали тушунтириш. 

Электркатталикларниўлчашнатижалариниқайтаишлашниўрганишмисол
идаолганназарийбилимларнимустахкамлаш. 
Керакли қурилма ва материаллар: 

Кўргазмали воситалар(амперметр); 

компьютер қурилмаси; 

ўқув куроллари. 
2. Назарий қисм.
 
Ўлчаш хатоликларини бахолаш тўғрисида гапирилганда,агарда ўлчаш 
натижаларидан тажриба давомида мунтазам хатоликларни чиқариб ташлаган 
бўлсак,у холда қатор кузатишлар ва ўлчашалар натижаси хатолигини 
эхтимолан бахолаш мумкин.Қатор кузатишлар натижаларининг ўлчанаётган 
катталикнинг чин қийматига энг яқини бўлиб,кузатишларнинг ўртача 
арифметик қиймати хисобланади . 
А
ўр
=(а



+… +а
n
) /n 
Бу ерда : a
n
(i=1, 2, 3 ..n)-
айрим кузатишлар натижалари; n- кузатишлар сони. 
Айрим кузатишлар натижалари билан арифметик ўртача орасидаги айирмага 
кузатишлар натижасининг оғиши дейилади. 
Р



– 
А
ўр
(i =1,2…n) 
Бу ерда

=
n
i
P
1
0
бўлади. 
Айнан бир катталикни ўлчашда такрорий ўлчашлар олиб борилса,ўлчаш 
натижаларининг бирғбиридан фарқ қилиши кузатилади,бу фарқ тасодифий 
хатоликлар эвазига содир бўлади.
Эхтимоллар назариясига асосан ўртача квадратик оғишни кузатиш 
натижаларининг оғиши орқали ифода этиш мумкин. 
σ =
)
1
/(
)
...
(
2
2
2
2
1

+
+
+
n
P
Р
Р
n
=

− )
1
/(
2
n
P
i

Агарда тасодифий хатоликлар нормал тақсимот қонунига оид 
тақсимланган бўлса ўртача арифметик қийматнинг ўртача квадратик хатолиги 
қуйидаги формула билан топилади. 
S=
)
1
(
/
)
...
(
2
2
2
2
1

+
+
+
n
n
Р
P
P
n
=
σ /√𝑎𝑎; 


Бу ифодадан кўриниб турибдики такрорий ўлчашлар сонининг ўсиши 
ўлчаш натижасининг ўртача квадратик хатолигининг камайишига олиб 
келади.

Download 1,69 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   26   27   28   29   30   31   32   33   ...   68




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish