Metodologiyasi

Tarix fani va tarixiy bilimlarning boshqa shakllari 
— ilm iy ta ­
rixiy b ilim - bu obyektiv (xolisona), tizim lash tirilgan , tarixiy ja ­
rayonlar, ulardagi ko nkret jam iyat yoki jam iy atlar taraqqiyoti h a ­
qidagi ishonchli va k o n k ret bilim lar.
K u n d a lik ta rix iy b ilim (ong) - ilm iy ta rix iy b ilim la rd a n
keskin ravish da farq lan ib , u zu q -y u lu q , tiz im la sh tirilm a g a n
sh a k ld ag i, ish o n c h li b o 'lm a g a n , subyektiv q arash larg a m oyil 
b o 'lg a n , ta rix iy ja ra y o n la rn i faqatgina h o d isa d arajasid a b a h o - 
lay digan, jid d iy sab a b -o q ib a tli alo q ad o rlik n i aks ettirm ay d ig an
ta rix iy b ilim .
Tarix fani va tarixiy bilish n in g asosiy m aqsadi - tarixiy bi­
lish n in g asosiy m aqsadi — aniq (konkret) jam iyat taraqqiyoti h a ­
qida ishonchli tarixiy, obyektiv (xolis), tizim li, tarixiy haqiqatga 
erishish hisoblanadi.
Tarix fani m etodologiyasi 
- ilm iy bilish faoliyati b o'lib, ta ­
rixiy ta d q iq o tlarn in g ishlanishi, tah lili va o 'rg anilish ig a q aratil- 
gan faoliyatdir. M etodologiya ilm iy m u am m o larn in g q o'yilishi 
xara k terin i aniqlaydi, u la rn in g yechilishidagi eng m aqbul p rin - 
siplar va y o 'n a lish larn i aniqlaydi, tadqiqot m etodlarini tanqidiy 
baholaydi va ta h lil qiladi.
Tarix fani obyekti va predmeti 
— tarix fani obyekti — bu in so n i- 
yatni tash k il etuvchi ja m iy atlar majmuyidir. Tarix fani predm eti
- bu an iq (k onkret) jam iy at va u nin g sh ak llangandan boshlab 
ta n azzu lig ach a zam on va m akondagi taraqqiyoti bir b u tu n holat­
da va ayni vaqtda u n in g ichki tarkibiy tuzilish lari, shuningdek, 
boshqa a n iq (k onkret) jam iy atlar bilan aloqadorligi va m unosa- 
batlaridir.
302

---