Metodologiyasi o z b e k I s t o n r e s p u b L ik a s 1

Tayanch tushunchalar: 
tarixiy qonuniyat, tarixiy rivojlanishda 
muqobillik, tarixiy zam on kategoriyalari, o ‘tm ishni to'ldirishning 
xilma-xilligi va xronologik jadvallarning tuzilishi, subyektivligi,
tarixiy rivojlanish davrlari.
Mavzuni mustahkamlash uchun savollar:
1. Tarixiy qonuniyat va tarixiy qonun tushunchalarini izohlab
bering.
2. Tarixiy rivojlanishda muqobillik qanday tushuncha?
3. Tarixiy zamon kategoriyalari.
И М.Савельева, 
A .B .Полетаев. «История и время*. 1997.

---

4. Tarixni davrlashtirish masalalariga izoh bering.
5. Tarixiy zam on kategoriyalari haqida tushuncha
6
. 
0
‘tm ishni to ‘ldirishning xilma-xilligi.
7. Xronologik jadvallarning tuzilishi.
8
. Xronologik jadvallarning subyektivligi.
9. Tarixiy rivojlanish davrlari.
Mavzuga aloqador so'zlarning izohli lug'ati:
Apologetika 
- diniy ibora bo'lib, ayrim hollarda tarix 
fanida
ham qo'llaniladi va ko'r-ko'rona himoya qilish m a’nosida 
tarixiy
voqealarning va jarayonlarning barchasi oldindan belgilangan 
va
m a’lum qonuniyatlarga asoslangan holda sodir bo'ladi 
degan te-
ologik tushuncha.
Volyuntarizm 
- falsafada voqelikning negizi irodadadir, 
deb
biluvchi va obyektiv taraqqiyot qonu nlarini rad etuvchi 
idealistik
yo'nalish. Psixologiyada irodani psixik hayotning asosiy 
om i-
li deb qarash. Tarix fanida esa tarixiy taraqqiyotning obyektiv 
qon un lari bilan hisoblashm ay, o'zboshim chalik bilan ish 
tutish.
V olyuntaristlarning ta ’kidlashicha, inson tarix ni ijod 
qiluvchi,
uni shakllantiruvchi om ildir, inson tarixiy jarayonda 
o'ziga
z a ru r va o'zi xohlagan jam iyatni barpo eta olishi m um kin