«Metallurgiya»kafedrasi «Po’lat ishlab chiqarish texnologiyasi»

Pechni hozirlash.
Erish jarayonida eritish materiali otkosdan tayyorlangan bo’ladi va bu material qisman shlakka o’tadi. Bu jarayon otkos qalinligini kamayishiga olib keladi.
Taglikning eng yuqori qavati shixta uyum bo’lganda mexanik ta’sirga uchraydi, erish davrida elektr yoy ta’siriga uchraydi, qaynash va tiklash davrida suyuq metallgacha, erish vaqtidagi tiklanishda shikastlanadi. Shuning uchun uym solishdan oldin pech eritishga hozirlanadi (zapravka qilinadi).
Metall chiqqan zahoti taglik yaxshilab shlakdan va metalldan tozalanadi va otkosga tashlanadi. Magnezitli poroshok bilan taglikni vannasini dastlabki shaklgacha tiklanadi.
Shixta tarkibi va uni pechga yuklash. Qo’llaniladigan shixta kimyoviy tarkibga va gabaritga ajratiladi. Eritish uchun uglerodli va past ligerlangan po’lat va cho’yanlar chiqindi materiallari shixta materiallarni oksidlovchisi sifatida ishlatiladi.
Volfram va vanadiyli chiqindilar ishlatilganda yo’qotishlar katta bo’lgani uchun ular oksidlash davrida ishlatilmaydi. Shu sababga ko’ra yuqori xromli tarkibga ega chiqindilar ham ishlatilmaydi.
Shixtada uglerod darajasini oshirish uchun cho’yan koks yoki elektrodlar ishlatiladi. Cho’yanning shixta tarkibiga kiritish uning tarkibidagi fosfor miqdorini oshiradi. Shixtada fosfor miqdorining ortib ketmasligi uchun cho’yandan 10% nigina qo’shiladi.
Pechda shixta juda zich joylashib, yaxshi erishi uchun turli o’lchamda po’lat lomlari ishlatiladi. Moyda shixtalar bilan bir qatorda qirindilar 20-30 % bo’lishini, yiriklari 30 % gacha bo’lishini va o’rtacha o’lchamli shixtalar 30-40 % bo’lishiga harakat qilinadi.
Pech tagiga ko’pincha temir qirindi va bir qism yengil shixtalar yuklanadi. Shixtaga bu qatlamni solishdan maqsad uni og’ir lom bo’laklari zarbasidan asraydi. Yengil shixta ustiga og’ir lom va o’rta o’lchamli shixtalar, tepa qismiga esa mayda shixtalar bilan to’ldiriladi. Og’ir lom bo’lmasa, pech yuqori qismida, shixta cho’kayotgan vaqtda xavf kamayadi.
Hozirgi zamon yoy pechlari badi yordamida pech yuqorisidan yuklanadi. Shixta lomi birinchi badidan yuklanishi bilan pech yoqiladi. Birinchi badidan tushgan shixta erishi bilan pechda katta hajm paydo bo’ladi va keyin ikkinchi badidan shixta yuklatiladi va hokazo.⁶