Metallurgiya asoslari

C+CO₂↔2CO

Nechta tarkibiy qism- ?

Nechta faza - ?
Nechta komponentlar - ?
Termodinamik sistemadagi har qaysi fazalarning kimyoviy tarkibini tola ifodalash uchun yetarli bo’lgan modda xillarining eng kichik soni sistemaning mustaqil tarkibiy qismlari yoki komponentlar soni ( K ) deb ataladi.
Har bir komponent boshqa komponentlarga bog’liq bo’lmagan ho’lda mavjud bo’la oladi va o’zgarishi mumkin. Muvozanatdagi sistemalar komponentlar soniga qarab – bir, ikki va ko’p komponentli bo’ladi. Komponentlar sonini aniqlashda sistemaning hamma tarkibiy qismlari hisobga olinmaydi.
Masalan:
- osh tuzining suvli eritmasida H₂O, H⁺, OH^¯, Na+,Cl^¯ zarrachalari bor, lekin komponentlar soni 2ta - H₂O, NaCl.
- kaltsiy karbonat (CaCO₃) ning ajralishida, muvozanat vaqtida sistemada uchta tarkibiy qism (CaO, CaCO₃, CO₂) bo’lishiga qaramay, komponentlar soni 2ga teng, chunki biz ikki modda borlini bilsak, uchinchisini ular orasidagi boglanishdan hisoblab topa olamiz.
Agar sistemaning komponentlari bir-biri bilan tasirlashmasa (m: fizikaviy sistemada), komponentlar soni sistemadagi moddalar soniga(tarkibiy qismlar soniga) teng bo’ladi.
Sistemadagi moddalar bir-biri bilan kimyoviy tasirlashsa, unda komponentlar soni moddalar sonidan sistemada borayotgan kimyoviy reaktsiyalar soni ayirmasiga teng bo’ladi:


K omponentlar soni - ?


Faza – 3 ta
Tarkibiy qism – 3 ta
Reaktsiya soni – 1 ta
CaCO₃=CaO+CO₂


K = 3 – 1 = 2
Yana bir misol keltirsak

Tarkibiy qism – 4 ta

Reaktsiya soni – 1 ta