Metallurgiya asoslari

S₀ – absolyut noldagi entropiya
S₁ – T haroratdagi entropiya
S₀=0ga nisbatan aniqlangan entropiya absolyut entropiya deyiladi. U musbat qiymatga ega. Hisoblashlarda S⁰ ₂₉₈ standart entropiya qollaniladi.
Standart entropiya S⁰ ₂₉₈ standart bosim P=101,3∙10⁵kPa va 298K haroratdagi entropiya olinadi.
1mol o’zgarmas agregat ho’latdagi modda uchun entropiya


yoki formula bo’yicha hisoblanadi.
Issiqlik teoremasi asosida reaktsiyaning issiqlik effekti orqali uning erkin energiyasi va yonalishini aniqlash mumkin.

Sistemaning tashqi parametrlari (R, T) ozgarsa, muvozanat buziladi: eritma kontsentratsiyasi ozgaradi yoki biror faza yoqoladi, yoki yangi faza hosil bo’ladi. Bu kabi ozgarishlar sistemada yangi muvozanat yuzaga kelgunga qadar davom etadi. Fazalarni bu kabi bir-biriga aylanishida ozgaradigan parametrlar soni fazalar qoidasi asosida topiladi.

Fazalar qoidasi komponentlar, faza, sistemaning erkinlik darajasi kabi tushunchalar orasidagi munosabatni korsatadi.
Sistemaning erkinlik darajasi Gibbsning fazalar qoidasi asosida topiladi.
K komponentli geterogen sistemada erkinlik darajasi bilan fazalar sonining yig’indisi komponentlar soni +2 ga teng
F+Φ=Κ+2 undan F=K-Ф+2
2 – bosim va harorat

Agar tashqi parametrlardan faqat T-harorat tasir etsa, yani P=const bo’lgan sistemalarda ( kondensirlangan, yani qattiq va suyuq fazalardan iborat sistemalar uchun) erkinlik darajasi soni

F=K-Ф+1

2. Fazalari o’zaro muvozanatda turgan bir komponentli geterogen sistemalar muhim amaliy ahamiyatga ega. Bunday sistemalarni organishda fazoviy diagrammalardan yoki ho’lat diagrammalaridan keng foydalaniladi. Bunday sistemalarda fazalar almashinuvi sistema toyingan bug bosimini haroratga qarab o’zgarishi bilan ifodalanadi.

Ho’lat diagrammalarini tahlili, sistemadagi fazalar sonini, ularning mavjud bo’lish chegaralarini, komponentlarni o’zaro tasirlashuv xarakterini, yangi hosil bo’lgan birikma va uning tarkibini aniqlash imkonini beradi.
Bir komponentli sistemalarga barcha toza oddiy va murakkab moddalar (m: S, Fe, suv, AgN0₃ va boshqalar) kiradi.
Bir komponentli sistemalar uchun fazalar qoidasi F=3-Ф ko’rinishda yoziladi.
Misol tariqasida suv, muz, bugdan iborat muvozanatdagi sistemani korib chiqamiz.
Komponent – suv (H₂0) 1ta. Bu sistema uch fazali, lekin fazalar soni bosim va haroratga bog’liq ( demak, sistemaning muvozanat ho’lati asosan ikkita sharoit – P, T bilan belgilanadi ) Haroratning ortishi muzning hammasini suvga aylanishiga, bosimning ortishi bugni suvga aylanishiga olib keladi.
Agar