Metallurgiya asoslari

Ф=3 bo’lsa, F=0
Ф=2 bo’lsa, F=1
Ф=1 bo’lsa, F=2
Ф=4 bo’lsa, F=3-4=-1 ga teng bo’ladi, bu fizik manoga ega emas.

- Demak, bir komponentli sistemada fazalar soni ko’pi bilan 3ga, erkinlik darajasi esa 2ga teng bo’ladi, u ham bo’lsa T va P. SHuning uchun ularni tasvirlashda tekislikdagi koordinatalar sistemasidan foydalaniladi.

Rasmda suvning ho’lat diagrammasi keltirilgan. Abtsissalar oqiga harorat, ordinatalar oqiga suv bugining bosimi qoyilib, rasmda korsatilgan diagramma hosil qilinadi. Undagi uchta soha – muz, suv va bugga to’g’ri keladi. Har bir soha ichida 2ta parametrni (P,T) ham mustaqil ozgartirish mumkin, chunki Ф=1 da erkinlik darajasi F=2.

5-Ma’ruza
Termodinamikaning ikkinchi qonunini fazoviy muvozanatlarga qo’llash


RЕJА:

1. 
   Fazoviy o’zgarishlar.
   
2. 
   Gomogen sistemalarda kimyoviy muvozanat.
   
3. 
   Kimyoviy reaksiyalarda erkin energiyaning o’zgarishi.
   

Hamma kimyoviy reaktsiyalar bir vaqtning o’zida ikki qarama-qarshi yo’nalishda sodir bo’ladi. Vaqt o’tishi bilan to’g’ri reaktsiyaning tezligi kamayib, teskari reaktsiyaning tezligi ortib boradi. Ikkala tezlik tenglashganda kimyoviy muvozanat yuzaga keladi.

to’g’ri reaktsiya tezligi
teskari reaktsiya tezligi
Kimyoviy muvozanat bitta fazada vujudga kelsa gomogen muvozanat deyiladi. Misollar:


gaz fazasida ( ham 356⁰ Sda bug ho’latda bo’ladi)






Etilatsetatning hosil bo’lish reaktsiyasi suyuq fazadagi muvozanatga misol bo’ladi:
suyuq fazada

Bir necha fazalarda yuzaga keladigan muvozanat geterogen muvozanat hisoblanadi.
SaS0_3(q) Sa0_(q)+C0_2(g) (agar reaktsiya yopiq idishda ketayotgan bo’lsa, reaktsiya chapga siljishi mumkin.) Geterogen sistemalarda reaktsiya tezligi qattiq moddaning kontsentratsiyasiga bog’liq emas, chunki reaktsiya uning sirtida ketadi.