Metallurgiya asoslari

ΔG=ΔH-TΔS
Δ F=ΔU-TΔS
Bu potentsiallar sistemaning ish qobiliyatini belgilaydi, yani energiyaning ishga aylangan qismini korsatadi:
- ΔG=A_P - ΔF=A_V
Buni termodinamikaning I va II qonunlarining birlashgan tenglamasidan keltirib chiqaramiz:
TΔS=ΔU+A_v dan A_v=TΔS-ΔU=T(S₂-S₁)-(U₂-U₁)=TS₂-U₂ - TS₁+U₁=
( U₁- TS₁) -(U₂- TS₂) =F₁-F₂=-(F₂-F₁)=-ΔF A_v = -ΔF
Xuddi shunga oxshab A_r = -ΔG keltirib chiqariladi.
Bu ikkala funktsiya ham ho’lat funktsiyasi bo’lib, moddalarning tabiatiga, massasiga va haroratga bog’liq.

4-Ma’ruza
Erkin energiya


REJA

1. 
   Erkin energiya tushunchasi va uni mazmuni.
   
2. 
   Erkin energiya o’zgarishini harorratga bog’liqligi.
   

Issiqlik teoremasi 1906 yil Nernst tomonidan tariflangan:

Absolyut nolda har qanday bir jinsli jismning entropiyasi nolga teng.
Bu teoremani tariflashda M.Plank ishlari katta ahamiyatga ega bo’ldi. Harorat nolga intilganda T→ 0 kondensirlangan sistemalarda issiqlik effekti bilan maksimal ishning haroratga bog’liqligi


tenglama bilan ifodalanadi, bundan A=0 kelib chiqadi.
III qonunga binoan T→ 0 da tenglamani korinishida yozish mumkin.
SHunday qilib T→ 0 da ∆G=∆H bo’lib qoladi. Bu ikkala funktsiya orasidagi farq harorat ortishi bilan ortadi. Boshqacha aytganda harorat ortishi bilan kimyoviy reaktsiyaning yonalishi shu ikkita faktorga – entalpiya o’zgarishi ishorasi va entropiya o’zgarishi qiymatiga bog’liq bo’lib qoladi.
1907 yilda A.Eynshteyn absolyut nolda qattiq moddalarning issiqlik sig’imi nolga teng bo’lishini aniqladi. Nernst teoremasiga asoslanib har xil haroratda issiqlik sigimlarini olchab entropiyaning absolyut qiymatini aniqlash mumkin bo’ldi.
Qaytar jarayon uchun tenglamadagi ΔQning orniga dan ni qoysak
kelib chiqadi.
Uni 0dan Tgacha integrallansa