Menejmet va marketing

Amaliy mashg‘ulot rejasi
Ishlab chiqarishni mazmuni va moxiyati Ishlab chiqarishni boshqarishda “ob’ekt va sub’ekt” tushunchalari. Ishlab chiqarishni boshqarishda shahsiy-insoniy va moddiy- ashyoviy omillar mohiyati, ishlab chiqilgan maxsulot sifatini boshqarish, mahsulot sifatiga ta’sir ko‘rsatuvchi omillar. 4.Sifat menejmenti
O‘quv mashg‘ulotining	Ishlab chiqarishni boshqarish to‘g‘risida asosiy tushunchalarni

maqsadi	berish, iqtisodiyotni modernizatsiya qilish sharotida Ishlab chiqarishni boshqarish axamiyatini talabalar ongiga singdirish
O‘quv faoliyatining natijasi	3.Talaba ishlab chiqarishni mazmuni, uning axhmiyati, asosiy tayanch iboralari xaqida tushunchaga ega bo‘lishi, iqtisodiyotni modernizatsiyalashda menejmentning moxiyatini anglashiga erishiladi. Talabada o‘tilgan mavzu bo‘yicha nazariy bilimlar va uning amaliyotdagi tadbig‘i bo‘yicha ko‘nikma xosil qilinadi. Talabaning fanga tegishli tushuncha va dunyoqarashi shakllantiriladi. 4.O‘quv predmeti fanning tuzilmasini va tarkibini sharhlaydi, adabiyotlar ro‘yxati bilan tanishadi; Fanga doir sohalardagi erishilgan yutuqlarni yoritib beradi; Predmet doirasida ishning uslubiy va tashkiliy xususiyatlarini baholash shakli va muddati ochib beradi; Fanga oid g‘oyalarni tushuntirib beradi va uni rivojlantirish jarayonlarini aniqlaydi. Fanga doir iqtisodiy-ijtimoiy jarayonlarning asosiy bosqichlarini umumiy ifodalaydi;
Mustaqil o‘rganish uchun topshiriqlar	Topshiriq 1. Ma’ruza anjuman darsining dokladlar mavzusiga tayyorlanib kelish. Eslatma: O‘quv uslubiy materiallar Topshiriq 2. Mavzuni jonlantish uchun savollariga javob berish. Eslatma: O‘quv uslubiy materiallar Topshiriq 3 Blits-o‘yin va loyixa texnologiyasi qoidasini o‘rganish. Eslatma: Ma’lumot axborot materiallari Topshiriq 4. Mustaqil tayyorgarlik ko‘rish uchun savollar va topshiriqlar Eslatma: O‘quv uslubiy materiallar
Nazorat shakli: Kuzatish, og‘zaki nazorat	maksimal ball	1	O‘qituvchi imzosi
	Talabaga qo‘yilgan ball

8.2.1-ilova

“Aqliy xujum ”usuli

Bu uslubda qo’yilgan savol, maummo, masalani butun guruh bilan birgalikda muhokama qilinadi. U talabalarni o’quv jarayonida mashg’ulotlar faol qatnashishlarini topish va bayon qilish chog’ida boshqalarni ham fikrini jalb qilish, o’z fikrlarini aytishga yo’naltiruvchi metoddir.

Savollar:

Savollar:

1. 
   Korxonani boshqarish
   
2. 
   Ishlab chiqarishni boshqarishda “ob’ekt va sub’ekt” tushunchalari.
   

222

3. 
   Ishlab chiqarishda boshqaruv samaradorligi. 4.Sifat menejmenti
   

Kichik guruhlarda ishlash, muammoli vaziyatlar

O’quv topshiriqlar

Guruh bilan ishlash qoidalari

Guruh a’zolarining har biri

• 
  o’z sheriklarining fikrlarini xurmat qilishlari lozim;
  
• 
  berilgan topshiriqlar bo’yicha faol, hamkorlikda va mas’uliyat bilan ishlashlari lozim;
  
• 
  o’zlariga yordam kerak bo’lganda so’rashlari mumkin;
  
• 
  yordam so’raganlarga ko’mak berishlari lozim;
  
• 
  guruhni baholash jarayonida ishtirok etishlari lozim;
  
• 
  “Biz bir kemadamiz, birga cho’kamiz yoki birga qutilamiz” qoidasini yaxshi bilishlari lozim.
  

O’quv topshiriqlar

1-guruh

vaziyat

Boshqaruvning mazmuni jarayon sifatida o’zining faoliyati turlarini ifodalayaigan vazifalarda ochiladi. Ular yoraamiaa boshqaruv sub’ekti boshqariluvchi ob’ektga ta’sir qiladi.

Tashkiliy texnik rejada ishlab chiqarishni boshqarish belgilariga ko’ra quyidagi vazifalarga bo’linishi mumkin: boshqaruv jarayoninig mazmuni, ishlab-chiqarish xo’jalik faoliyati turlariga aloqadorlik (mansublik). Sanab o’tilgan belgilar bo’yicha hamma yirik vazifalar bir nechta qismlarga bo’linishi mumkin. Bunda birgina korxona ichidagi boshqaruv mehnatining bo’linishi ko’p miqdorli omillarga ta’sir qiladi, shu jumladan: keng ko’lamlilik va boshqalar. Buning asosida boshqaruv mehnatining vazifa egaligida bo’linishi yuzaga keladi. Shunday ekan, mehnatning vazifaga bo’linishi so’zlari keng ma’noda o’z ichiga ishlab-chiqarish xo’jalik faoliyati muhiti bo’yicha boshqaruv jarayonining alohida boshqaruv ishi va operatsiyalar turlariga bo’linishini oladi.

Boshqaruv bo’yicha shunday mehnat bo’linmasini ta’minlash muhimki, unda hamma vazifalari o’zaro aloqadorlikda va muvofiqlashgan holda bajarilishi kerak. Bu esa alohida boshqaruv vazifalarining turli boshqaruvchi tizimlarining maydonlariga oqilona qo’shilib ketishini va bir-biriga biriktirilishini ta’minlashda yordam beradi. Bu o’z navbatida, boshqaruv apparatida ishlaydiganlarning huquq va burchlarini aniqroq aniqlab beradi, Boshqaruv tizimini mukammallashtirib beradi.

Faraz qilaylik, Sizning bevosita rahbaringiz Sizni chetlab, bo’ysunuvchingizga berib bo’lgansiz.

Siz va Sizning boshlig’ingiz o’z vazifalaringizni kechiktirib bo’lmaydigan, ya’ni zarur hisoblaysizlar. Quyidagi fiklar variantidan Siz uchun ko’proq ma’qul bo’lganini tanlang.

1. 
   Subordinatsiya (kichiklarning darajama-daraja kattalarga bo’ysunushi) qat’iy rioya qilib, Sizning vazifangizni bajarilishini keyinga surib yoki bekor qilib boshliq vazifasiga e’tiroz bildirmaslik.
   
2. 
   Hammasi mening ko’zimda boshliq qanchalik obro’ga ega ekanligiga bog’liq.
   

V. Boshliq qaroriga rozilik bildirmasdan, kelgusida bunday hollarda Sizning roziligingizsiz bo’ysunuvchingizga beriladigan vazifani bekor qilasiz.

G. Ishga e’tibor berib, boshliq vazifasini bekor qilasiz va avval Sizning vazifangizni bajarishi haqida bo’ysunuvchingizga buyruq berasiz.

D. Sizning variantingiz ...

vaziyat

Faraz qilaylik, Siz bir vaqtda shoshilinch vazifa oldingiz: Sizning bevosita va yuqorida turgan boshlig’ingizdan. Ularni muvofiqlashtirish uchun Sizda vaqt ham sharoit ham yo’q. Bunday hollarda Siz ko’proq qanday ish tutasiz?

1. 
   Birinchi navbatda, kimni ko’proq hurmat qilsam, shu kishining vazifasini bajaraman.
   
2. 
   Mening fikrimcha muhimroq bo’lgan vazifani bajaraman.
   

V. Yuqorida turgan boshliqning vazifasini bajaraman.

D. Sizning variantingiz ...

YO’RIQNOMA

Guruhda ishlash qoidalari

• 
  Har kim o’z o’rtoqlarini tinglashi, xushmuomalalik va xayrixohlik bildirishi lozim;
  
• 
  Har kim faol, birgalikda ishlashi, berligan topshiriqqa mas’uliyat bilan munosabatda bo’lishi lozim;
  
• 
  Har kim unga kerak bo’lganda yordam xaqida so’rashi lozim;
  
• 
  Har kim undan yordam so’ralganda yordam ko’rsatishi kerak;
  
• 
  Har kim guruhda ishlash natijalarini baholashda qatnashishi lozim;
  
• 
  Har kim shuni aniq tushunshi kerakki:
  
• 
  Boshqalarga yordam berib, o’zing o’rganasan!
  
• 
  Biz bitta kemadamiz: yoki birga suzamiz, yoki birga cho’kamiz!
  

Baholash mezonlari va ko’rsatkichlari (ba

1 topshiriq

2 topshiriq

3 topshiriq (har bir savol 0,2 ball)

Ballar yig’indisi

Guruh

(1,0)

(1,4)

1-savol 2-savol 3-savol

(3,0)

Testlar

1. 
   Maxsulot yaratishda birinchi bosqich:
   

1. 
   boshqaruv taxlili
   
2. 
   konstruktorlik
   

V) boshlang’ich fikrlar

G) yaratilgan fikrni tanlash va dastlabki baxolash.

2. 
   Firmaning kaysi boshkaruv darajasi xamma bulinmalar faoliyatiga muvofikligi (mosligi) xolda firmaning samarali ishlashi va rivojlanishi ta’minlanishini amalga oshiradi?
   

1. 
   boshkaruvning oliy darajasi-Top management V) boshkaruvning urtacha darajasi-Middle management S) boshkaruvning kuyi darajasi-Lower management D) boshkaruvning oliy darajasi-Top management, Boshkaruvning kuyi darajasi-Lower
   

3. 
   Strategik boshkaruvning asosi nima?
   

225

1. 
   kelajak uchun reja
   
2. 
   xozirgiga yoki yakin vakt uchun reja
   
3. 
   C) kelajak uchun reja, xozirgiga yoki yakin vakt uchun reja
   
4. 
   kundalik reja
   

4. 
   Firma rivojlanishiga uchta asosiy strategiya qo’shgan kim?
   

1. 
   Tom Peters
   
2. 
   Marks Porter
   
3. 
   Frederik U. Teylor
   
4. 
   Anri Fayol
   

5.Strategik rejalashtirishning uchta asosiy boskichini ayting

1. 
   tashki, ichki muxit taxlili: vazifa va maksadning aniklanishi, strategiya ishlab chikish
   
2. 
   natijaviylik taxlili: rakobatbardoshligini aniklash, firmaning iktisodiy imkoniyatlarini aniklash
   
3. 
   rakobatbardoshligini aniklash, ichki muxit taxlili
   
4. 
   strategiyani boshkarish, rakobatbardoshligini aniklash, ichki muxit taxlili
   

6. 
   Menejment - bu ... ni boshkarish
   

1. 
   ishlab chikarish
   
2. 
   personal
   
3. 
   boshkaruv fani yutuklarini foydalangan xolda ishlab chikarish vositalari va personalni boshkarish tamoyil va usullarining
   

mavjudligi

4. 
   izlanish va tashkilotning kimmatbaxo kogoz, xizmatlar va tovarlar bozorida mavjudligi savdoni ragbatlantirish
   

7. 
   Tashkilot - bu ...
   

1. 
   bir maksadni kuzlab, birga ishlaydigan insonlar guruxi, kamida ikki kishining birlashuvi, xama uchun kabul kilinadigan karorning mavjudligi
   
2. 
   bir maksadni kuzlab, birga ishlaydigan insonlar guruxi, xama uchun kabul kilinadigan karorning mavjudligi
   
3. 
   kamida ikki kishining birlashuvi
   
4. 
   xama uchun kabul kilinadigan karorning mavjudligi
   
5. 
   bir maksadni kuzlab, birga ishlaydigan insonlar guruxi, kamida ikki kishining birlashuvi, xama uchun kabul kilinadigan karorning mavjudligi
   

8. 
   Samaradorlik - bu ...
   

1. 
   rakobat sharoitida tashkilot yashab kolishi va muvaffakkiyat kozonishi uchun muxim bulgan omil
   
2. 
   xakikiy ishning xakikiy ishchilar tomonidan boshkarilishi
   
3. 
   savdoning kata xajmi
   

D) ishlab chikarish samaradorligining kursatkichi, foydalanilgan resurslarning maxsulot birligida ifodalaydigan

76. Kim menejerning xizmatchilar bilan alokasi tashkilot iklimi va ularning ishlariga bevosita ta’sir kilishni isbotladi?

A) Gerbert Saymon - 1955

2. 
   Duglas Makregger - 1960
   
3. 
   Igor Aksoff - 1965
   

4. 
   Dunaevskiy F.V. - 1950
   

9. 
   Boshkaruv goyasining rivojlanishi 3 ta xodisa vokeaning atrofida aylanadi
   

1. 
   topshiriklar, personal, ishlab chikarish omillari
   
2. 
   bokaruv usullari, inson, meznatning taksimlanishi
   
3. 
   vakolatning kayta taksimlanishi, strategiya, personal
   
4. 
   topshiriklar, ipnson, boshkaruv faoliyati
   

10. 
    Tashkilotga tizimli yondashuv. sifatida kurib chikadi.
    

1. 
   tashkilot tashkarisidagi resurslar va jarayonlarni yaxlit birlashtiruvchi kup rejali xodisa.
   

V) yoki topshirik, yoki inson, yoki boshkaruv (Ma’muriyat)

3. 
   tashkilotning ichki va tashki muxiti bilan boglik bulgan kup kirrali va uzgaruvchan xasablar.
   
4. 
   tashkilot ichkarisida resurslar va jarayonlarni bir butun kilib birlashtiruvchi kup rejali xodisa
   

9-mavzu.	Mehnat jamoalarini rejalashtirish va boshqarish.
Amaliy mashg‘ulotning texnologik xaritasi
Ishning bosqichlari vaqti