Menejmentning «klassik» maktabi haqidagi tasavvuringizni ayting

1. 
   Menejmentning «klassik» maktabi haqidagi tasavvuringizni ayting.
   
2. 
   F. Teylor nazariyasining moxiyati nimada?
   
3. 
   G. emerson qanday ilmiy printsiplarini ishlab chiqqan?
   
4. 
   O`zbekistonda boshqaruv rivojlanishining asosiy yunalishlarini ayting
   

1. 
   Amerika Qo'shma Shtatlarida menejment fan va mustaqil faoliyat sifatida shakllanmoqda. Ilmiy menejment kontseptsiyasining asoschisi Frederik Teylor. U "Ilmiy menejment tamoyillari" kitobini yozdi, nashr etilganidan keyin menejment mustaqil tadqiqot sohasi sifatida ko'rila boshlandi. Teylor menejment ishi ma'lum bir mutaxassislik ekanligi va agar xodimlar guruhi uni eng yaxshi bajaradigan narsaga qaratishsa, bu tashkilotga umuman foyda keltiradi degan xulosani asoslab berdi.
   

Xorijiy menejment monopolistik kapitalizm davrida vujudga kelgan. Uning shakllanishidan oldin boshqaruv vazifalarining ajratilishi, unga xos bo‘lgan boshqaruv mehnatining tarqalishi, uning maxsus nazariy asosini yaratilishida ehtiyoj o‘sishi yuz berdi.
Menejment nazariyasining asoschilari Тeylor, Ford, Gilbert, Emerson, Fayol va boshqalardir. Boshqaruv nazariyasining tarixan dastlabki yo‘nalishi „klassik“ (an’anaviy) maktab nomini olgan. Bu maktabning vujudga kelishida amerikalik muhandis va tad­qiqotchi Frederik Тeylorning xizmati katta.
Тeylor xizmat pog‘onasining barcha darajalarini AQShdagi Bstlegemdagi yirik metallurgiya korxonasining kichik xizmat­chisidan boshqaruvchisigacha bo‘lgan lavozimlarni egallagan. U birinchilar qatorida ishlab chiqarishning ayrim jarayonlarini tashkil etish hamda butun korxonani boshqarishga ilmiy yondashishni qo‘lladi. Uning „Korxonani ilmiy boshqarish asoslari“, „Bosh­qarishni ilmiy tashkil etishning tamoyil va usullari“, „Sanoat korxonalarini ma’muriy-texnikaviy tashkil etish“ kabi mashhur asarlari xorijda chop etilgan ishlab chiqarishni boshqarishni ilmiy tashkil etish bo‘yicha adabiyotlarning katta to‘plamiga asos soldi. Тeylor mehnat jarayonlarini maxsus funksional boshqarish zarurligini asoslab berdi, jismoniy mehnat bilan bir qatorda ishlab chiqarishni tashkil etishni tarkibiy unsurlarga ajratib ko‘rsatishga harakat qilgan tomonidan ishlangan sxemada o‘lda-jo‘lda, pala-partish ishlash mumkin emasligi, har bir narsa oldindan o‘ylangan, ishning barcha shartlari va usullari oldida aniq, belgilangan bo‘lishi aks ettirilgan.
2. Frederik Teylorning ilmiy menejment nazariyasi, ish beruvchining ham, ishchining ham imkon qadar ko'proq foyda va farovonlik olish imkoniyatiga ega bo'lishi mumkin bo'lgan tizimni yaratishga asoslangan.
Bunga erishish uchun ma'muriyat o'z xodimlarining doimiy va sifatli tayyorgarligini ta'minlashi kerak, shunda ular har safar o'z ishlarida yaxshiroq bo'lishadi, bu esa ishlab chiqarishda yaxshi natijalarga olib keladi.
Teylor davrida ishchilar va ish beruvchilarning maqsadlari bir-biriga to'g'ri kelmasligi mumkin degan fikr eng keng tarqalgan edi. Biroq, Teylorning ta'kidlashicha, bunday emas, chunki har ikkala guruhni ham yuqori va samarali mahsuldorlik - bitta maqsadga yo'naltirish mumkin.
3. Amerikalik olim Xarrington Emerson (1853 - 1931) Teylorning ko'zga ko'ringan izdoshlaridan biridir. 1900-yilda uning «Hosildorlik boshqaruv va ish haqining asosi sifatida», 1912-yilda esa hayotining asosiy asari «Hosildorlikning o‘n ikki tamoyili» nomli kitoblari nashr etildi. Ushbu ishda u mehnat unumdorligining o'sishini ta'minlaydigan hozirgi kunda keng ma'lum bo'lgan 12 ta boshqaruv tamoyillarini shakllantirdi:
Hozirgi vaqtda G. Emersonning mehnat unumdorligini oshirish tamoyillari sanoatda juda muvaffaqiyatli qo'llaniladi va ishlab chiqarish korxonalari. Ushbu tamoyillar ko'p yillar davomida yuqori darajadagi rahbarlar tomonidan xodimlarning ish faoliyatini yaxshilash uchun qo'llanilgan.
XIX asr jadal rivojlanish davri, texnik taraqqiyot va kapitalizmning hukmronligi. Kapitalistik ishlab chiqarish asoslarining shakllanishi, iqtisodiyotning tuzilishi, turli xil maxsus atamalar va ma'lum ilmiy asoslar mavjud. Shu bilan birga, olimlar va sanoatchilar, iqtisodiyot, sotsiologiya, menejment, ishlab chiqarish va umuman fan bilan shug'ullanadiganlarning barchasi paydo bo'ladi.