|
- jadval
Raqobatlashuvchi korxonalar kuchli va zaif tomonlarini baholash
Tavsiflar
Baholash, ballda
Yomon
Yaxshi
1
2
3
4
I.Tovar
1.Yangiligi darajasi
2.Mahsulot sifati
3.Tarkibi
4.Oʻrab-joylanishi
.Ekologiya sofligi
6.Kaloriyasi
II.Ishlab chiqarish
1.Ishlab chiqarish quvvatidan foydalanish
2.Asbob-uskuna yoshi
3.Bir ishlovchiga toʻgʻri keladigan sotuv hajmi
4.Sifat nazorati
.Ishlovchilar soni
6.Yangi tovarlar yaratish imkoniyati
7.Ishlab chiqarish bevosita xarajatlari
III.Marketing
1.Korxona tomonidan nazorat olgan bozor ulushi
2.Mahsulot narxi
3.Sotishni tashkil etish
4.Reklama faoliyati
IV.Moliyaviy holati
1.Aktiv tarkibi
2.Sotuv hajmining aktivlarga nisbati
3.Investitsiya resurslari
4.Oʻz mablagʻi miqdori
V.Texnologiya
1.Yangiliklarga intilish
2.Qoʻllanilayotgan texnologiya tipi
3.Muxandis-konstruktor bazasi
«Toʻxtaniyoz ota» FX
TEGEN firmasi
Sharshara firmasi
326
3-jadval ma’lumotlari shuni koʻrsatadiki, «Toʻxtaniyoz ota» korxonasi
umuman olganda raqobatbardoshlikda past darajaga ega. Koʻp sohalar boʻyicha
salbiy koʻrsatkichga ega boʻlsada, ba’zi sohalarda ijobiy tomonlarga ham egadir.
Moliyaviy jihatdan qiyinchiliklar respublikamizdagi bozor munosabatlariga
oʻtishdagi oʻzgarishlar bilan bogʻliq. Korxonadagi eski asbob-uskunalar ishlab
chiqarilayotgan mahsuloti sifatiga salbiy koʻrsatgan. Bu kabi barcha kamchiliklarni
bartaraf etishni korxona strategik rejalarida aks ettirishi lozim boʻladi
Oʻzining zaif tomonlarini aniqlab, har bir korxona oʻzini ushbu jihatlar boʻyicha
himoyalash strategiyasini ishlab chiqishlari hamda oʻzining kuchli tomonlarini
yanada kuchaytirmogʻi lozim boʻladi.
SWOT–tahlilning birinchi bosqichida amalga oshirilgan balli shkalaga koʻra
firmalarning kuchli va ojiz tomonlari baholash natijalari bilan ikkinchi bosqichda
amalga oshirilgan raqobatchilar ayrim xususityalarini solishtirish orqali ular
imkoniyatlari va xavflarning baholash natijalarini oʻzaro birlashtirilgan holda 8
koʻrsatkich boʻyicha omillar salmogʻini hisobga olib, ball yordamida raqobatchi 3 ta
goʻsht mahsuloti ishlab chiqaruvchi firmalar raqobatbardoshligi baholandi. Natijalar
7-jadvalda keltirilgan.
Ushbu jadval ma’lumotlari shuni koʻrsatadiki, «Toʻxtaniyoz ota» korxonasi
raqobatda koʻp koʻrsatkichlar boʻyicha raqobatchilari oʻrtasida ojiz ekan. Bunga
asosiy sabablar sifatida qoʻllanilayotgan texnologiyaning eskirganligi, oʻrashdagi
ba’zi bir kamchiliklarni koʻrsatish mumkin. Ushbu korxona uchun assortimentni
takomillashtirish orqali intensiv oʻsish strategiyasini diversifikatsiya bilan birgalikda
qoʻllash muvaffaqiyat keltiradi.
Ushbu strategiyani amalga oshirishning eng asosiy sharoitlaridan biri – goʻsht
mahsulotiga talabning oʻzgaruvchanligi hamda xomashyo sifatini oshirish va yangi
texnologiyalarni
jalb
etishdagi
imkoniyatlar
mavjudligi
sanaladi.
Ushbu
327
strategiyaning ustunligi shundaki, ushbu korxona mavjud ichki imkoniyatlaridan
samarli foydalanish orqali iste’molchilarni kengroq jalb etgan holda miqdorini
koʻpaytiradi. Goʻsht mahsulotlarining yangi turlarini ishlab chiqarishni taklif etamiz.
Yuqorida bayon etilgan strategiyani ishlab chiqishda muqobillashtirish
masalasini yechish uchun dastlabki ma’lumotlar sifatida Toshkent viloyati Toshkent
tumanidagi «Toʻxtaniyoz ota» korxonasining 2013 yilda kolbasa mahsulotlari ishlab
chiqarishdagi hisobot ma’lumotlaridan foydalanildi.
Bozor tadqiqotlari, undagi iste’molchilar talabi darajasini oʻrganish natijalariga
asoslanib va «Toʻxtaniyoz ota» korxonasining bugungi kundagi imkoniyati,
kelgusidagi rejalariga tayanib ushbu fermer xoʻjalikning goʻsht mahsulotlari
etishtirish boʻyicha marketing strategiyasini ishlab chiqishda dastlabki ma’lumot
sifatida 12 xil kolbasa, 2 xil vetchina, sardelka va 4 xil sosiska ishlab chiqarishning
2013 yildagi hisobotdagi 266300 kg ni ishlab chiqarishdagi yuqori foyda keltiradigan
muqobil resurslar taqsimotining variantini topish maqsad qilib qoʻyildi.
Ushbu holda korxonasi oladigan sof foyda 22662 ming soʻmga teng.
Tadqiqot maqsadidan kelib chiqib ushbu korxonasining kelgusidagi
rivojlanishi uchun intensiv va diversifikatsiya oʻsish variantlarini tanlash orqali
marketing strategiyasini ishlab chiqish lozim boʻladi.
Buning uchun esa, hozirda ishlab chiqarilayotgan kolbasalarning ba’zi bir
yuqori foyda kelmayotganlari oʻrniga yangi kolbasa turlarini ishlab chiqarish, masala
echishda ma’lumotlar doirasi kengligini hisobga olgan holda vetchina, sosiska va
sardelka ishlab chiqarishni oʻz holatida qoldirishni lozim topdik. Yangi turdagi
kolbasalar assortimentini aniqlashda iste’mol bozoridagi xaridorlar did-istaklari
ogʻzaki soʻrovlar orqali atroflicha oʻrganildi. Ular koʻpchiligi mahsulot sifatini
saqlashda va xarid qobiliyatidan kelib chiqib, kolbasalarni sotib olishda ular
ogʻirligining 40 gramm boʻlishligini afzal koʻrishadi. Shuning uchun oʻrganilayotgan
korxonasi marketing strategiyasini ishlab chiqishdagi muqobillashtirish masalasini
echishda bu kabi holatlar hisobga olindi va hozirda ishlab chiqarilayotgan kolbasa
mahsulotlari assortimenti tarkibida 40 grammli «Estonskaya», «Lyubitelskaya»,
yarim dudlangan kolbasalar hisobga olindi.
Masala echishda korxonasi imkoniyatini oldingi darajada deb hisobladik,
chunki ushbu korxonadagi oʻrnatilgan dastgohlar toʻla quvvat bilan hozirda
ishlayotgani yoʻq, qolgan resurslardan ham foydalanishda hali foydalanilmayotgan
ichki imkoniyatlar mavjud.
Ushbu muqobil variantda marketing strategiyasini amalga oshirishdagi
korxonasi oladigan sof foyda miqdori 2307 ming soʻmga teng boʻladi. Ushbu miqdor
amaldagi ishlab chiqarishdagidan 39 ming soʻmga (2307-22662q39) koʻp boʻlib,
marketing strategiyasini amalga oshirishdan olinadigan iqtisodiy samarani ifodalaydi.
Olingan ma’lumotlar ushbu korxonasining «iste’molchi talabi-korxona
imkoniyati-qoʻshimcha tadbirlar» marketing strategiyasi matritsasini tuzish imkonini
beradi.
328
Do'stlaringiz bilan baham: |
