"menejment va iqtisodiyot"

3.  Rahbarning jamiyatga nisbatan madaniyatliligi:  
  yuqori darajadagi  fuqarolik,  vatanparvarlik  va baynalmilallik;   
  jamiyat  baxt-saodati  yo`lida  halol  mehnat  qilish,  jamiyat  boyligini  ko`paytirish 
haqida g’amxo`rlik  qilish;   
  qonunlarga, davlat  intizomiga  qat`iy rioya qilish;   
  ijtimoiy  burchni  anglash,  jamiyat  manfaatlarini  buzilishlariga  nisbatan 
shavqatsiz bo`lish;  
  huquqiy, moddiy va ma`naviy  javobgarlikni  tan olish va rioya qilish;   
  ko`pfikrlikka  ochiqko`ngilli  bo`lish va uni hurmat  qilish. 
Har  qanday  holatda  ham  rahbar  qaysi  bo’g’inda  rahbar  bo’lishidan  qat’iy 
nazar,  o’zining  asosiy  majburiyati,  ya’ni  qo’l  ostidagilarni    o`zining  misolida 
tarbiyalashni  unutmasligi  kerak.  Chunki  rahbar  nafaqat  lavozim,  u  o`z  navbatida 
ham  tarbiyachi,  ham  sotsiolog,  ham  psixolog,  sodda  qilib  aytganda,  rahbar  –bu 
kishilar  o`rtasidagi  murakkab  munosabatlarni  sozlovchi,  uyg’unlashtiruvchi 
“muhandisdir”.  Bugungi  kunda  jamiyatimiz  ana  shunday  rahbarlarga  o`ta 
muhtojdir.      
Rahbar  xodimlarni  qabul  qilish  madaniyatiga  ega  bo`lishi  lozim.  Chunki, 
xodimlarni  qabul  qilish,  ularning  tashvishlariga  quloq  solish,  og’irliklarini  yengil 
qilish  har  bir  rahbarning  burchi  va  vazifasi  hisoblanadi.  Shuning  uchun  ham  qabul 
madaniyatiga  rioya qilish  uchun rahbar quyidagilarga  e’tibor bermog’i lozim: 
  suhbatdoshingizni  qancha vaqtingiz  borligi  to’g’risida ogohlantiring; 
  faqat suhbatdoshingiz gaplariga  mo’ljal  olib vaziyatni  ko’z oldingizga  keltiring; 
  to’xtatib bo’lmaydigan, uzil-kesil  munozaradan o’zingizni  tiying; 
  o’z fikringizni  ishonchli  va batafsil  ayting; 
  o’z g’oyangizni izchillik  bilan  bayon eting; 
  ovozingizni  baland qilmasdan  gapiring,  sozlaringiz  dona-dona va ravon bo’lsin; 
  qarshi tanbeh hollarda  o’zingizga  nisbatan tanqidiy  yondoshing; 
  shunchaki  fikrlash  yoki  haqiqatan  ham  shunaqami  –  bular  o’rtasidagi  farqni 
biling; 
  savollarni  shunday tuzingki,  ularni  tushunish bir xilda  bo’lsin; 
  muammo muhokamasini  aniq yyechim  bilan  tugating; 
  ishni  qalashtirmang.  Zudlik  bilan  ko’rsatma bering; 
  suhbatdoshingizning  yumushi  o’zi uchun o’ta muhim  ekanligini  unutmang.       
Qabulingizda  bo’lgan  kishining  muammosini  yechish  imkoniyatingiz 
bo’lmasa  ham  Siz  u  kishini  samimiy,  iltifot  bilan  kuzating  va  xayrixoxlik  bilan 
ishining  o’nglanib ketishiga  umid baxshida eting.   

---

162 
 
Rahbar  kengash  va  majlislarni  olib  borish  madaniyatiga  ham  ega  bo`lishi 
lozim.  Kengash  –  bu  jamoa  fikri,  aql-zakovatini  muayyan  masalani  muhokama 
qilish  va oqilona qaror qabul qilish  maqsadida uyushtiriladigan  majlisdir.   
Rahbar  telefonda  gaplashish  madaniyatini  ham  bilishi  kerak.  Telefon  –  bu 
boshqaruv  aloqasi  vositalaridan  bo`lib  hisoblanadi.  Undan  to`g’ri  foydalanish 
rahbar mehnatini  osonlashtiradi va yaqinlashtiradi.