Меnejment

3-Mavzu. BOSHQARUV MAQSADI VA FUNKTSIYALARI
Mustaqil ishlash uchun nazorat savollari


1.Boshqarish maqsadi nima? U qanday talablarga javob berishi kerak?
Boshqarish maqsadi qanday turlarga bo’linadi?

3.1. Бошқарув мақсади. Бошқарув мақсадига қўйиладиган талаблар Мақсад - бу муддао, мурод, яъни у ёки бу ниятга эришмoқ учун кўзда тутилган мyштapaк орзу. Айнан шу мақсад киши фаолиятини, ўз орзуларини ушалишига йўналтиради. Биз дастлаб ўзимизнинг олдимизда турган мақсадимизни аниқлаб оламиз, cўнгpa эса шу мақсадимиз:  Бўлажак ҳаракатларимизни олдиндан аниқлаб беради;  Фаолиятимизнинг устувор йўналишини белгилайди;  Фаолиятимизни аниқ соҳага, ишга йўналтиради;  У ёки бу фаолиятимизнинг зарурлик даражасини белгилаб беради;  Пировард натижамизнинг баҳолаш меъёрини белгилайди ва ҳ.к. Мақсаднинг илмий асосланганлиги ва тўғpи белгиланганлиги бошқарув учун жуда муҳимдир. Чунки айнан шу мaқсaдгa биноан:  Бошқариш функциялари;  Бошқариш усуллари;  Бошқаришнинг тузулмавий таркиби;  Лавозимларни белгилаш ва кадрларни танлаш каби муҳим масалалар ҳал этилади. Бошқарув мақсади қуйидаги талабларга жавоб бериши лозим (11-жадвал). 11-жадвал Бошқарув мақсадига қўйиладиган асосий тaлаблар № Талаблар Изоҳ 1 2 3 1. Мақсад бир маъноли ва аниқ бўлиши керак. Агар қаерга боришни билмасангиз, у ҳолда бирор йўлни танлашга ҳам хожат қолмайди. 2. Мақсад реал ва бажарилиши мумкин бўлиши керак. Қайси томонга сузишни аниқ мақсад қилиб олмаган елканли қайиққа ҳеч қандай шамол ҳам ҳамроҳ бўла олмайди. Мақсад – бу навбатдаги босқичда “жанг” билан забт қилинадиган бамисоли чўққи. Буни зинҳор унутмаслик даркор. Шу “жанг“да ғoли6 чиқиш учун бажарилиши мумкин бўлган реал мақсадни ўз олдимизга қўйишимиз кepaк. Ундан оpтиқча ҳам, кам ҳам эмас, вассалом. 3. Мақсад миқдоран ўлчовга эга бўлиши керак. Миқдоран ўлчовга, меъёрга эга бўлмаган мақсад - бу сароб. Бу талабга риоя қилмаслик режалаштирилган мақсаднинг олдиндан бажарилмаслигига замин тайёрлаш демакдир. 4. Мақсад барча бажарувчиларга тушунарли бўлмоғи даркор. Мақсад, уни бошқариш принциплари, пировард натижаси бажарувчиларга тушунарли бўлиши ва уларга ёзма равишда содда тилда етказилиши керак. 5. Мақсад бўлимлар ва масъуллар бўйича деталлаштирилган бўлиши керак. Мақсад ҳар бир фаолият тури, ҳар бир масъул шахс бўйича майда-чуйдасигача батафсил тақсимлаб чиқилган бўлиши лозим. Шундагина бу мақсаднинг ижро қилиниш даражасини аниқ назорат қилиш мумкин бўлади. 6. Мақсад кўп қиррали бўлиши керак. Бу - умумий, бош мақсаднинг хусусий ва якка мақсадларга бўлинишини, “Мақсадлар шажараси” (дерево целей)ни тузишни талаб қилади.