“Менежмент назарияси” фанидан якуний назорат саволлари

1.Boshqaruvning umumiy funksiyalari. Boshqarish funksiyasi deganda, u yoki bu ob’yektni boshqarishga oid aniq vazifalarni hal etishga qaratilgan bir turdagi ishlar majmui tushuniladi.Demak, boshqaruv muayan funksiyalar orqali amalga oshiriladi. Boshqaruv funksiyalarining mazmuni u yoki bu faoliyatni tashkil qilishdan kelib chiqadi.Boshqaruv funksiyalarining mazmuni u yoki bu faoliyatni tashkil qilishdan kelib chiqadi. Masalan, ishlab chiqarish jarayonini boshlash va uni uzluksiz davom ettirish uchun:- ishlab chiqarish vositalari, texnika;- xom ashyo;- energiya;- transport kabi moddiy ta’minot vositalari zarur.Shundan keyin boshqa bir qator tashkiliy funksiyalar kelib chiqadi.Funksiyalar faoliyat turlarini, sub’yektning boshqarish ob’yektiga aniq ta’sir qilish yo’nalishlarini aks ettiradi.Boshqaruv funksiyalari – ko’p qirrali tushunchadir. Shu sababli ularni muhim belgilar bo’yicha turkumlarga ajratib o’rganish zaruriyati tug’iladi.Boshqarish funksiyalari:1. Qo’llanish va foydalanish miqyosiga qarab:- umumiy (asosiy) funksiyalar;- aniq funksiyalar.2. Boshqarish faoliyati turlariga qarab:- iqtisodiy funksiyalar;- sotsial funksiyalar;- ma’naviy-ma’rifiy funksiyalar;- tashkiliy funksiyalar.3. Ob’yektni qamrab olishiga qarab:- xududiy funksiyalar;- tarmoq funksiyalari.4. Mehnat taqsimoti belgisiga qarab:- rahbarning funksiyalari;- ijrochining funksiyalari.Boshqaruv funksiyalarining mohiyati, tasnifi va mazmunini o’rganish boshqaruvning butun jarayonini tartibga solib turish uchun zarurdir, chunki yuqorida ta’kidlaganimizdek, boshqaruv mazmuni jarayon sifatida uning funksiyalarida namoyon bo’ladi.G’arb menejmentining bugungi zamonaviy nazariyasi boshqarish funksiyalarini tasniflashda, eng avvalo uning quyidagi asosiy (umumiy) funksiyalariga ustuvorlik beradi:rejalashtirish;tashkil qilish;tartibga solish;nazorat;rag’batlantirish (motivlashtirish).
2.Tashkilot faoliyatiga ta’sir etuvchi omillar va ularning bog‘liqliklari. Tashqi omillar tashkilotlar ichidagi barcha omillar va jarayonlarga ta’sir ko’rsatadilar, shuning bilan bir vaqtda ular tashkilotlarning boshqa operatsiyalariga nisbatan ko’proq darajada relevantli(muhim)dirlar. Ularni ikkita asosiy guruhlariga ajratish mumkin.Birinchisi tashkilotlar umumiy tashqi muhitining omillarini tashkil qiladilar, ular jamiyat, iqtisodiyot va tabiiy muhitning holatini aks ettiradilar va bevosita tashkilot bilan bog’lik emaslar.Ikkinchi guruhga tashkilotlarning bevosita (ishga doir) muhiti omillari kiradi, ular bevosita bog’langanlar va ular bilan o’zaro hamkorlik qiladilar. Bular iste’molchilar, yetkazib beruvchilar, raqiblar, ish bo’yicha sheriklar va h.k..Tashkilotning tashqi muhitini turlicha ta’riflash mumkin. Masalan, nemis olimlari tashqi muhitni ta’riflash uchun “murakkab” va “dinamik” tushunchalaridan foydalanadilar.Tashqi muhitning murakkabligini ta’riflarning miqdori va turli-tumanligi bilan aks ettirish maqsadga muvafiqdir, ularni tashkilotlarni boshqarish jarayonida hisobga olish zarur.Tashqi muhitning dinamikligini uning ta’riflarining o’zgaruvchanligi bilan aks ettirish mumkin. Yordamida tashqi muhitning o’zgaruvchanligini baholash mumkin bo’lgan asosiy ta’ -riflar uning omillarining tez-tez takrorlanishi, miqdori va muntazamligidir.Tashqi muhitning tashkilotlar faoliyatiga ta’sir ko’rsatuvchi omillari g’oyatda murakkab, bir ma’noli bo’lmagan va o’zgaruvchandirlar. Buning ustiga, ko’rsatib o’tilgan omillar yaqindan o’zaro ta’sir ko’rsatuvchi holatda bo’ladilar, ulardan birlaridagi o’zgarish boshqalaridagi o’zga- rishlarga olib keladi.