Менежмент. Маркетинг

LOSKHEYED MARTIN KOMPANIYASI

HTTP://WWW. LOSKHEYEDMARTIN. SOM

Loskheyed Martin kompaniyasining direktorlar Kengashi «Setting the Standard» (“Standartlarni o‘rnatish”) nomli buklet-kitobcha – etika va biznesda o‘zini tutish korporativ kodeksini chiqarish to‘g‘risida qaror qabul qildi. Unda ta’kidlanishicha, etik xulq-atvor shunchaki qonunlar va yo‘riqnomalarga amal qilishdan ko‘ra ko‘prog‘ini talab qiladi. Xar bir xodim bu kitobchani quyidagi mazmundagi xat bilan birga oldi:

«O‘z faoliyatida Loskheyed Martin biz barchamiz ishlayotgan muxitning turli ijtimoiy va madaniy jixatlarini xisobga olishga xarakat qiladi, lekin shu bilan birga butun dunyodagi o‘zining bo‘linmalari uchun etik xulq-atvor standartlarini o‘rnatishga intiladi. Bizning tashkilotimiz a’zolari xulq-atvorining o‘ziga xos belgilari sofdillik, butunlilik, xurmat, ishonch, mas’uliyat va fuqarolik burchi bo‘lishi lozim.

• Sofdillik: barcha ishlardagi to‘g‘riso‘zlik, xodimlar, xaridorlar, ta’minotchilar, aktsiyadorlar, jamiyat bilan o‘zaro munosabatlarda sofdillik va samimiylik.

• Butunlilik: o‘ylaganini gapirish, va’da qilingan ishni bajarish, xaq ish uchun oxirigacha turish.

• Xurmat: bir-birimizga to‘g‘ri va adolatli munosabatda bo‘lish, mexnat jamoamizning demografik turli-tumanligini va xar bir xodimning o‘ziga xosligini xurmat qilish.

• Ishonch: jamoalarda ishlash va ochiq, xurmat bilan muloqot qilish vositasida bir-birimizga bo‘lgan ishonchni rivojlantirish.

• Mas’uliyat: ish joyidagi muammolar xaqida qo‘rqmasdan gapirish, shu jumladan, qonunlar, yo‘riqnomalar va kompaniya qoidalarining buzilishi xaqida; shubxa tug‘ilganda izox va yordam so‘rab murojaat qilish.

• Fuqarolik burchi: biz biznes qilayotgan mamlakatlarning qonunlariga amal qilish, biz yashayotgan va ishlayotgan jamiyatning manfaatlariga xizmat qilish.

YUqoridagi chegaralar doirasida ishchi majburiyatlarini bajarish qanchalik qiyin bo‘lishi mumkinligini biz tushunamiz, va turli yordamchi resurslarni taklif qilamiz...

Biz o‘z xodimlarimiz bilan va jaxonning rivojlanishida o‘ynayotgan yetakchi rolimiz bilan faxrlanamiz. Sizlarga etik ishchi muxitini rivojlantirish va ushlab turishga qo‘shayotgan xissangiz uchun... xamda standartlarni o‘rnatishdagi yordamingiz uchun minnatdorchilik bildiramiz”⁸.

Xalqaro kompaniyalarda axloqiy kodeks muammosi inson xuquqlarini ximoya qilish zarurati bilan murakkablashadi. Tekstil sanoatining ko‘pgina korxonalarida qo‘llaniladigan “ter chiqarish tizimi” ga javoban Nyu-Yorkdagi jamoat tashkilotlaridan biri bir qator obro‘’li kompaniyalar bilan birgalikda butunjaxon mexnat me’yorlari jamlamasini ishlab chiqdi (bolalar mexnati, past ish xaqi, mexnat qilishning xavfli sharoitlari). YAkuniy xujjat “Ijtimoiy mas’uliyat 8000” yoki “SA 8000” nomini oldi. Moxiyatan, u xuddi standartlash bo‘yicha xalqaro tashkilot chiqargan «ISO 9000» - sifatni baxolash tizimi bajaradigan rolni bajarishga mo‘ljallangan. «SA 8000» - dunyodagi audit tekshiruviga ruxsat beruvchi birinchi ijtimoiy standart xisoblanadi. U, masalan, modeler Eylin Fisher uchun kiyim tikuvchi fabrikalarda (yillik aylanma 100 mln $dan ortiq) joriy qilingan. O‘z kompaniyasini “ijtimoiy standartlash” jarayonida E.Fisher ta’minotchilarni sertifikatlashga tayyorladi va xatto ularning korxonalarini audit tekshiruvi uchun xaq to‘ladi. Undan o‘rnak olib, Avon va Toys «R» Us kabi kompaniyalar xam shu yo‘lni tutishdi.