Menejment kafedrasi

Bankrotlik qarzdor va kreditorlar orasida qarzlarni to’lash to’g’risida tinchlik yo’li bilan kelishish imkoni ko’zda tutadi. Tinchlik yo’li bilan kelishuvning qarorini kreditorlarning umumiy majlisida qabul qilinadi va xo’jalik sudi tasdiqlaydi.
Bankrotlik zamini - bu ma’lum haqiqiy holat bo’lib, uni aniq sharoitni hisobga olib baholash zarur. Yomon niyat va qalbaki bankrotlik muammosini qo’shimcha ravishda qayta qo’rib chiqish talab etiladi.
Biroq, hozirgi vaqtda MDH ning bir qator davlatlarida lizing beruvchi mulkni foydalanishga bergan tomonning to’lovga layoqatsizligini aniqlansada, uni faoliyatini tartibga solishning huquqiy asoslari to’liq o’rnatilmagan. CHunki, lizing oluvchi tomon bankrot deb ehlon qilinsada, u mulkning haqiqiy egasi hisoblanmaydi va unda to’lovni undirish masalasi to’liq hal etilmagan. Bankrotlik holatida lizing bitimi lizing oluvchining aybi bilan bekor qilingan hisoblanadi, lizing oluvchi lizing beruvchiga bitim buzilganligi natijasida yuzaga keladigan zararlarni to’liq qoplashi shart. Bankrot bo’lgan korxona o’zining majburiyatlarini to’lashda kontragentlari qatoriga lizing beruvchi ham o’ziga to’lovlarni undirishi uchun navbatga, ya’ni ro’yxatga qo’yiladi va o’rnatilgan tartibda to’lov amalga oshiriladi.


2. Kichik biznes korxonalarining inqirozga uchrashi sabablari
Xorijiy davlatlardagi korxonalarning oyoqqa turishi va taraqqiyotiga oid tajribalardan kelib chiqqan holda shuni aytish kerakki, kichik biznes korxonalari moliyaviy krizisi va bankrotligining sabablari -bu talabni qisqarishi, ishlab chiqarish hajmini pasayishi, uni izdan chiqishi va ma’lum boshqaruv tizimining yo’qligidir.
Kichik biznes korxonalari bankrot bo’lish imkonini baholashda quyidagi ko’rsatgichlar nisbatini tahlil qilish zarur:

• 
  barcha aktivlarga oborot kapitalini nisbati;
  
• 
  qarzlarniaksionerlikkapitalganisbati;
  
• 
  barcha passivlarni barcha aktivlarga nisbati;
  
• 
  asosiy kapitalni aksionerlik kapitaliga nisbati;
  
• 
  soffoydanibarchaaktivlarga;
  
• 
  operatsiyalardan kelib tushadigan naqd pullarni barcha passivlarga nisbati;
  
• 
  sof foyda plus kredit bo’yicha foizni kredit bo’yicha foizlarga nisbati.
  

Kichik xo’jalik yurituvchi sub’ektlarning moliyaviy qashshoqligi va bankrot bo’lishi tadbirkorlar, rahbarlar, firmaning menejerlari tomonidan yo’l qo’yiladigan bir qator kamchiliklarga bog’liq. SHuning uchun biznesni tashkil etishda imkoniyatlarni, resurslarni va tavakkalliklarni hayotiy siklini barcha bosqichlarida puxta tahlil qilish kerak bo’ladi.
O’zbekiston Respublikasi Prezidenti tomonidan 24 iyun 2005 yilda qabul qilingan “Tadbirkorlik sub’ektlarining xo’jalik sohasidagi xuquqbuzarliklari uchun moliyaviy javobgarligini erkinlashtirish to’g’risida” Farmonida quyidagilar belgilab qo’yildi – birinchidan, tadbirkorlik sub’ektlari tomonidan birinchi marta sodir etilgan, qasddan qilinmagan va kam ahamiyatli, shuning­dek Davlat budjeti va davlat maqsadli jamg’armalariga to’lovlar kamroq tushishiga olib kelmaydigan huquqbuzarliklar uchun mansabdor shaxslarga nisbatan qonunda belgilangan tartibda materiallarni sud organlariga taqdim etmasdan faqat mahmuriy javobgarlik choralari ko’llaniladi; ikkinchidan, materiallar sud instansiyalariga topshirilgan hollarda, tadbirkorlik sub’ekti soliqlar, yigimlar va boshqa majburiy to’lovlarni to’lamaganlik uchun sodir etilgan hukukbuzarlik tufayli yetkazilgan zararning o’rnini bir oy mobaynida ixtiyoriy ravishda qoplagan hamda uning oqibatlarini bartaraf etgan, jumladan penya to’lagan tadbirkorlik sub’ekti moliyavii sanksiyalar qo’llanili-shidan ozod etilishi belgilab qo’yildi.