Менежернинг раҳбарлик услуби ва бошқаришдаги ўрни режа: Менежер ва раҳбарлик услуби тушунчаси

Бошқарув услуби – бу бошқарув жараёнида юзага чиқадиган муаммоларни ҳал қилиш усуллари, йўллари мажмуидир.
Иш услуби- бу бошқарув функцияларини самарали бажариш мақсадида бирор-бир органинг ёки раҳбарнинг бўйсинувчиларга аниқ ва нисбатан барқарор таъсир кўрсатиш усули ва йўллари мажмуидир.

• мамлакат бошқарув органларининг иш услуби;
• вазирлик қўмита, ҳокимларнинг иш услуби;
• суд прокуратуранинг иш услуби;
• корхона. цехларнинг иш услуби;
• айрим раҳбарларнинг иш услуби ва ҳк.

Бошқарувнинг турли поғона ва босқичларида турган бошқарув органлари ва раҳбарларининг иш услублари ҳар хилдир. Шу нуқтаи назардан иш услуби ғоят кўп қиррали тушунчадир.
Раҳбарнинг иш услуби – бу бошқарув жараёнида у ёки бу масалани ҳал қилишда унинг ўзига хос ёндошишидир.

• Раҳбарлик услубига қараб раҳбарнинг турларга ажратилиши.

 
Раҳбарлик услуби белгиси ва бўйсунувчиларга нисбатан муносабатига қараб, барча раҳбарларни қуйидаги уч турга ажратиш мумкин:

Раҳбарлик услубига қараб раҳбарнинг турлари
Автократик раҳбар
Либерал
раҳбар
Демократик раҳбар

№	Раҳбарлик турлари	Изоҳ
1.	АВТОКРАТИК РАҲБАР	Бундай турдаги раҳбар: буйруқ чиқиш, қарор қабул қилиш, ходимларга жазо бериш ёки рағбатлантириришда жамоа фикрини ҳисобга олмайди. ўзини жамоадан узоқда тутади, жамоа аъзоларни бевосита мулоқотда бўлишини чегаралаб қуяди. ўзининг ноўрин ҳаракатларининг танқид қилинишига чидай олмайди. муттасил буйруқ беришга ҳаммани ўз истакларига сўзсиз бўйсундиришга интилади. кўп гапиришни ёқтирмайди, лекин бўйсинувчилари билан муомалада бўлганда унинг раҳбарлик ғурури баландлиги, ўзини катта тутиши сезилиб туради; ўзига бўйсинувчилари олдида қовоқғи солинган кайфиятда бўлади. Хуллас автократик раҳбар, ўзига бино қўйган, димоғдор, ўз қобиляти ва имкониятларига ортиқча ишонадиган, ҳукмини ўтказишда интиладиган кишиларда этишиб чиқади. Бундай раҳбар назоратдан четда қолса ўша эрда доғаллик, такаббурлик тазийқ ўтказиш, мажбур қилиш каби ўта салбий ҳолатлар авж уради. Бироқ автократик бошқарув усули ҳар жиҳатдан ёмон деб бўлмайди. Баъзи бир ҳолларда бўйсинувчиларнинг маданий даражаси, аҳлоқи пастлиги сабабли автократик услуби танлаб олиш ҳам иш бериб қилиши мумкин.