Меҳнат бозорини тартибга солиш

3. Меҳнат бозори ривожланишининг асосий босқичлари ва вазифалари


Меҳнат бозори ривожланишининг биринчи босқичида (1991-1996йй.) қуйидаги вазифалар бажарилган: меҳнат биржаси ва бандлик хизматининг бошлан\ич ташкилотлари ташкил этилиб, улар ишсизлик ва буш уринлар миқдор ва тузилишининг ҳисоб-китоби, таҳлили ва келажаги, банд булмаган аҳолини ишга жойлаштириш ва қайта уқитиш, бандликка кумаклашиш жам\армасини такил этиш ва сарфлаш ишлари билан шу\улландилар, кичик ва урта бизнес ҳамда хусусий тадбиркорлик доирасида имтиёзли кредитлар ажратиш йули билан янги иш жойларини яратишга, муайян молиявий ёрдам курсатилди, халқ хужалиги тармоқларида, айниқса, қишлоқ хужалигида таркибий ислоҳотлар амалга оширилиб, пахта яккаҳукмронлигини тугатиш учун шарт-шароитлар яратилди; ёлланма ходимлар ва иш берувчилар сонининг ҳуқуқий асослари яратилди ва бошқалар.
Бу даврда аҳолининг иш билан бандлик даражаси пасайиши, ишсизлик даражаси ошиши, ишчи кучига талаб ва унинг таклиф уртасидаги номутаносиблик ортиши содир булди.
Ушбу босқичнинг якуний натижаси – меҳнат бозорини шакллантириш учун ижтимоий-иқтисодий ва ташкилий-ҳуқуқий шарт-шароитлар яратилиши булди.
Иккинчи босқичда (1997-2000 йй.) қуйидаги вазифалар белгиланди: маҳаллий инвестициялар ва жуда зарур булган ҳолда хорижий кредитларни жалб қилиш асосида қишлоқ хужалигида янги иш жойларини яратиш йули билан ишчи кучига талабни ошириш; меҳнатга лаёқатли усмирлар, куп болали аёллар, пенсионерлар ва ногиронлар учун квоталанган иш жойларини ташкил этиш ва уларни иқтисодий ра\батлантиришни таъминлаш; банд булмаган шахсларга янги иш жойларини яратиш билан шу\улланувчи – иш берувчиларга доимий ёрдамлар курсатиш; ишчи кучи таклифини унинг малакасини, рақобатбардошлигини ва экспортни ошириш йули билан камайтириш; мулкчиликнинг турли шаклларини шакллантириш ва миллий иқтисодиётда чуқур ислоҳотларни утказиш асосида аҳолини иш билан бандлиги соҳасида таркибий узгаришларни амалга ошириш; иш ҳақи ва бошқа меҳнат даромадларининг манбалари даражасидан солиқ ставкасини кескин камайтириш; бандлик хизматининг бозор инфратузилмасини ташкил қилиш; меҳнат шартномаларини тузишни такомиллаштириш ва бошқалар. Булар бандлик даражаси сезиларли усиши ва ишсизлик камайиши ҳамда ишчи кучига талаб ва унинг таклифи уртасидаги фарқ қисқаришига кумаклашади.
Учинчи босқичда (2001-2005йй.) қуйидаги вазифаларни амалга ошириш кузда тутлади: ишчи кучига талабнинг ошиши ва унинг таклифини камайтиришга йуналтирилган тадбирларни амалга оширишни кучайтириш; бандлик хизмати ва унинг инфратузилмасида қудратли ва тез ривожланувчи тизимни яратиш; ишсизликни йул қуйилиши мумкин булган даражагача қисқатириш; иш билан банд булмаган маҳаллий ходимларнинг малакаси, рақобатбардошлиги, ижтимоий ҳимояси ва экспортни ошириш, меҳнат бозори, бандлик ва ишсизликни тартибга солишнинг самарали ташкилий-иқтисодий ва ҳуқуқий механизмларини яратиш ва ҳоказолар.