Melioratsiya

213-rasmda
 keltirilgan.
21,3-rasm.  Nishablik
0 'sgartirishning blok-sxemasi
.
1 -nishablik datehigi; 2-solishtirish 
sxemasi; 3-nishablikni qabul qilib,
uzatkich; 4-aylantirgich; 
5-bajaruvchi; 6 -o‘ zgartiruvchi jihoz;
7-ish jihozi.
NATS  ning  datehigi  ish  jihoziga  o ‘ rnatilib,  inshootni  qazish  jarayoni 
boshlanadi.  Agar  berilgan  nishablikdan  qochish  yuz  bersa,  datchik 
ovozli tovush chiqaradi va ish jihozi oldingi holatiga keltiriladi.
Hozirda  NATS  laming  mexanik  va  nur  (yorug‘ lik  yoki  lazer) 
yordamida boshqariladigan turlari keng tarqalgan.
NATS  ni  mexanik  ko‘ chirish  orqali  ishlaydigan  mashinaning 
ishlash jarayoni 
21.4-rasmda
 ko‘ rsatilgan.
Kollektor  10  ning  drenaj  qurilmaydigan  qirg‘ og‘ iga  qoziq  1  ning 
yuqori  nuqtasi,  drenaj  nishabligining  eng  pastki  nuqtasi  holatigacha 
qoqiladi.  Keyingi  qoziqlar,  drenaj  transheyasining  o ‘ qiga  parallel 
ravishda,  ma’ lum  oraliqlarda,  mashinaning  tuproq  chiqarilmaydigan 
tomoniga,  drenaj  nishabligini  parallel  ko'chirsh  asosida o ‘ rnatilib,  unga 
maxsus arqon 2 mahkamlanadi 
(21.4-rasm).
Mashina  kollektor  o ‘ qiga  perpendikulyar  ravishda  o ‘rnatilib,  ish 
jihozi  kerakli  chuqurlikka tushirilgandan  so‘ ng,  mashinadagi  ko'chirma 
oluvchi  moslama  6  arqonga  ulanadi.  Yuqorida  aytilganidek,  drenaj 
nishabligini  arqonga  ko‘ chirish,  ya’ ni  drenaj  o ‘ qi  ai-qon  o ‘ qi  bilan 
parallel holda mos tushishi zarur.
Agar  ish  jihozi  nishablik  holatidan  ko‘tarilsa,  u  bilan  birga, 
ko‘ chiruvchi  moslama  ham  ko‘ tariladi,  ko‘ chiruvchi  moslama  ichidagi 
arqon, tegishli  mexanizmni  ishga tushirib,  uni gidrotsilindrga uzatadi  va 
u  ish jihozini  oldingi  holatga  qaytaradi.  Ish  hihozi  drenaj  nishabligidan 
pastga tushganda ham, yuqoridagi jarayon asosida o ‘ z holiga qaytariladi.
285

---