Melioratsiya

b0
  =  300-500  mm; 
tishning uzunligi, 
£,
  = z2 +(50-60)  mm.
To‘ nkani qamrash eni (17.1) formula yordamida aniqlanadi.
T o‘ nkani  qo^porishdagi  kuchning  gorizontal  tashkil  etuvchisi 
quyidagi formula yordamida aniqlanadi:
R 
J
jn
 
(17.16)
os 
iqoo  ’ 
v 
7
bu yerda  Dt - to'nkaning diametri, mm, (Dt =  100-500 mm);  ksqq - 
to  nkani  qo'porishdagi  solishtirma  qarshilik  kuchi, 
N/mm, 
(ksqq=16,l 
34,2 N/mm)
To‘ nkani  qo‘ porishdagi  kuchning  vertikal  tashkil  etuvchisi 
quyidagi formula yordamida aniqlanadi:
Rov = k1 • Rog , kN 
(17.17)
bu  yerda 
k1  -  vertikal  va  gorizontal  kuchlarning  nisbiy 
koeffitsienti, (k1 =  1,1-3,0).
Kundani  kavlashda  tishni  buruvchi  gidrotsilindrga  ta’ sir  etuvchi 
kuchni aniqlash uchun 0i  nuqtaga nisbatan moment olinadi.
F2
bs
 = R°-'.'-x + Ros 
, kN 
(17.18)
^2 gs
bu  yerda 
x,  (z2  +h),  £2gs  -  mos  ravishda  tegishli  kuchlarning 
yelkalari,  mm;  h  -  yer  sirtidan  tishni  ish  jihozi  ramasi  bilan  ulangan 
joygacha boMgan masofa.
259

---

Bundan  tashqari  kunda  va  uni 
ish  jihozini  ko‘ taruvchi 
gidrotsilindrga  ta’ sir  etuvchi  kuch  ham  topiladi.  Buning  uchun  О 
nuqtaga nisbatan moment olinadi.
F„ 
s ' 
x g s + n W
 
g- x,sh 
+  R q v -   x o v  + R „
8
( z ,   + Z ; )  
^
 
^
^igs
bu  yerda  xgS; 
(z t+   z2),
  xlsh,  x„v,  Cigsgs  -  mos  ravishda  tegishli 
kuchiarning yeikaiari,  mm. Topilgan F!gs va FJgs- kuchiarning qiymatiga 
qarab, gidrotsilindr tanlanadi.
Kundani qo‘ porish  uchun  katta kuch  talab qilinishini hisobga olib, 
unga  sarflanadigan  quwat,  asosan  ish jihozini  ko‘taruvchi  gidrotsilindr 
Flgs  ga  tushadi.  Ushbu  quvvatni  quyidagi  formula  yordamida  aniqlash 
mumkin:
p 
(17.20)
T|ym
bu  yerda 
uIgs  -   gidrotsilindr  shtogining  tezligi,  m/s;  ke -  ehtiyot 
koeffitsienti; qum - gidrotsilindming F.I.K.
Kundani  qo‘ porishga  sarflanadigan  kuchni  kamaytirish  uchun  ish 
jihozi  ramasini,  mashinaning  yurish  jihozi  ramasining  iloji  boricha 
oxiriga o ‘ rnatish zarur.
260

---

Maydonlar  o ‘ t,  buta,  kunda  va  har  xil  toshlardan  tozalanjgandan 
so4ng,  ular  bir  tekisda  sug‘ orish  maqsadida  tekislanadi.  Bu  maydonlar 
oldiniga dag'al  (chuqurligi  yoki  balandligi 0,4  ni  dan  yuqori  bo'lganda) 
tekislanib,  keyin  kapital  (chuqurligi  yoki  balandligi  0,4  m  dan  past 
boMganda) tekislanadi.
Yerlami  dag‘ al  tekislashda,  kavaler  tekislovchi  mashina  va 
skreperlardan,  kapital  tekislashda esa bazasi  uzaytirilgan  cho‘ michli  yer 
tekislovchi mashinalardan foydalaniladi.
Kavaler  tekislovchi  mashinalarning  ish  jihozi  ag‘ dargich  (otval) 
dan tashkil topgan bo‘ lib, ular turli shaklga ega bo‘ ladi.
18.1. Otval shaklining turi va asosiy ko‘ rsatkichlari
Otval  shaklining  asosiy  ko‘ rsatkichi  oddiy  ish jihozi  va uning  ish