Meliboyeva G. S. Kimyoni o`qitishda zamonaviy texnologiyalar

S 
 
O 
 
B 
 
U 
 
O 
 
D 
 
S 
 
U 
 
X 
 
T 
 
A 
 
F 
 
R 
 
A 
 
L 
 
F 
 
I 
 
T 
 
L 
 
L 
 
O 
 
R 
 
B 
 
R 
 
T 
 
N 
 
A 
 
D 
 
A 
 
F 
 
I 
 
D 
 
I 
 
D 
 
O 
 
S 
 
I 
 
T 
 
S 
 
K 
 
O 
 
R 
 
A 
 
T 
 
T 
 
M 
 
U 
 
T 
 
S 
 
I 
 
N 
 
L 
 
X 
 
R 
 
E 
 
A 
 
I 
 
L 
 
R 
 
I 
 
L 
 
I 
 
K 
 
A 
 
T 
 
P 
 
F 
 
D 
 
F 
 
A 
 
T 
 
O 
 
R 
 
T 
 
O 
 
F 
 
O 
 
S 
 
T 
 
I 
 
Boshqotirma yechish. 
Mavzularni o’tishni yakunlangandan so’ng o’quvchilarga boshqotirmalar 
yechtirish o’quvchilarni ijodiy fikrlashga, mustaqil tafakkur yuritishga o’rgatadi. 
“ Eng, eng, eng……” boshqotirmasi. 
M 
- 
eng og’ir metall 
E 
- 
eng kuchli metall 
T 
-
eng plastik metall 
A 
-
eng qimmatbaho metall 
L 
- 
eng yengil metall 
L 
- 
yer qobig’ida eng ko’p tarqalgan metall 
A 
- 
eng oson suyuqlanadigan metall 
s 
o 
d 
a 

---

180 
R 
- 
eng qattiq metall 
“Kimyoviy bahru-bayt” o’yini 
Bu o’yinda o’quvchilar yoddan biladigan kimyoviy elementlar nomini 
doskaga tez yoza olishlari tekshiriladi. O’quvchilar ikki guruhga bo’linib, ikkita
raqib guruh vakili doskada bir-birini takrorlamasdan, tez va hatosiz kimyoviy 
element belgisini galma-gal yozadi. Qaysi elementni yozganligini ovozini chiqarib 
aytadi. Bu o’yinni oksidlarning, asoslarning, kislotalarning, tuzlarning formulasini 
o’rganishda ham qo’llash mumkin. 
“Svetafor chiroqlarida kimyo” o’yini. 
Bu o’yinda odatdagidek test savoli tuziladi. 3 ta javob yoziladi. Javob 
nomerlari qizil, sariq, yashil katakchalarga belgilanadi. O’quvchi to’g’ri deb 
topgan javobning katakchasini ko’rsatadi. 
(O’qituvchi o’zi biladigan qilib hamma to’g’ri javoblarni bir hil rangli 
katakka, aytaylik, yashil katakga yozgan bo’ladi.) Shunda test savolini, 
javobini o’qib ko`rmasdan turib, o’qituvchi o’quvchilarni tezkor va yoppasiga 
baholashi mumkin bo’ladi. 
 
“Kimyoviy bog’bon” o’yini. 
Stolda 97 ta metall, 23 ta metallmas, 25 tadan oksidlar, asoslar, kislotalar, 
tuzlar formulasi yozilgan kartochkalar joylashgan. 6 ta daraxtga mos
ravishda: metallar–archa, metallmaslar-qarag’ay, oksidlar –olma, asoslar –anor,
kislotalar-nok, tuzlar-gilos deb nomlangan. 
“Kimyoviy bog’bon” o’yinida bolalar bir xil daraxtga o’zining
mevasini osib chiqishi kerak bo’ladi. Bunda qancha ko’p mevani to’g’ri 
joylashtirsa, shuncha ko’p ochko to’playdi. Har bir “meva” bir ochkodan keltiradi. 

---

181 
Bu o’yin o’quvchilarning oddiy va murakkab moddalarni bir-biridan ajrata 
olishini, anorganik murakkab moddalarni sinflarga bo’la olishini tekshirishga va 
baholashga yordam beradi. 
“ Formulalar bilan bekinmachoq” o`yini 
O`yin 
maqsadi.
Diqqatni 
rivojlantirish. 
Noorganik 
moddalarning 
formulalarini tuzish ko`nikmalarini tekshirish. 
O`yin jihozlari.
Formula tarkibiga kiruvchi element belgisi tushirib 
qoldirlgan formula yozilgan kartochkalar. 
Topshiriq.
Yasрirinib qolgan elementlarnii toping. Hosil bo`lgan formulani 
o`qing va moddani nomlang. O`quvchilarga topilgan moddaning qaysi sinfga 
mansubligi va xossalariga oid ma`lumotlarni aytib berishi orqali topshiriqni 
murakkablashtirish mumkin. 
O`yinning javobi: