Mektup yayinlari

ÖMÜRLER NEFES SAYISI İLEDİR
SORU: İnsanın ne zaman ve nasıl öleceği önceden belirlendiğine göre, onu 
öldürenin suçu nedir?
CEVAP: İnsanın bir hürriyet ve iradesi, yani iyiyi ve kötüyü seçme kabiliyeti vardır. 
Allah'ın vermiş olduğu hürriyet ve irade sebebiyle, yapmış olduğu iyilik de kötülük de ona 
aittir. Mesela, Allahu Tealâ iklimlerin değişmesi gibi çok büyük bir hadiseyi, bizim nefes 
alıp vermemize bağlamış olup da, dese ki: "Eğer dakikada şu miktarın üstünde nefes alıp 
verirseniz, bulunduğunuz yerin coğrafî durumunu değiştiririm." Bizler, nefes alıp 
vermemizle iklimlerin değişmesi arasında bir münasebet görmediğimiz için, yasak edilen 
şeyi işlesek, Allah da söylediği gibi iklimleri değiştirse, takatimizin çok fevkinde olan bu 
işe, biz sebebiyet verdiğimiz için, suçlu da biz oluruz... İşte bunun gibi herkes elindeki cüz'i 
irade ve seçmesiyle, sebebiyet verdiği şeylerin neticelerinden ötürü ya suçlu sayılıp cezasını 
görür veya suçsuz sayılır mükâfatını görür. Bunun gibi, ölüme sebebiyet veren de suçlu 
olur. Allah affetmezse cezasını görür. (216)
(216) Asrın Getirdiği Tereddütler - M. F. Dahhak.
Allah'ın ilmine göre, bütün varlık ve varlık ötesi herşey sebep ve neticeleriyle içice 
yanyanadır. Kimin, hangi istikamette, nasıl bir temayülü olacak ve kim, adi bir şart ve 
sebepten ibaret olan iradesini, hangi yönde kullanacak. Bütün bunları önceden bildiği için, 
Allah o sebeplere göre meydana gelecek neticeleri, takdir ve tespit etmeyi insanın iradesine 
bağlamamakta ve zorlamamaktadır. Aksine, onun meyilleri hesaba katılarak hakkında 
takdirler yapıldığı için, iradesi kabul edilmekte ve destek görmektedir. Nitekim, bir büyük 
zat, hizmetçilerine: "Sizler öksürüğünüzü tuttuğunuz zaman çok güzel hediyeler elde 
edeceksiniz, sebepsiz öksürdüğünüz takdirde ise, hediyeleri kaybetmekle beraber, bir de 
azarlanacakınız" dese, onların iradelerini kabul etmiş ve desteklemiş olur.
Aynen öyle de, yüce Rabbimiz, kullarından herbirine: "Sen, şu istikamette bir eğilim 
göstereceksin, ben de senin eğilim gösterdiğin o şeyi yaratacağım. Ve işte senin o 
temayülüne göre de, şimdiden onu (belirlemiş) bulunuyorum" diyor, adeta? Böylece 
ferman etse, onun iradesine ehemmiyet atfetmiş ve kıymetlendirmiş olur. Binaenaleyh, (ilk 
belirlemede) iradeyi bağlama olmadığı gibi, kişinin rızasının tersine (hilafına) herhangi bir 
işe zorlama da yoktur. Ayrıca kader ve (ilk belirleme), Allah'ın (c.c) ilmî programlarından 
ibarettir. Yani, kimlerin hangi istikamette eğilimleri olacak, bunu O'nun bilmesi ve 
kendinin yapıp yaratacağı şeylerle bir plan ve program haline, getirmesi demektir. Bilmek 
ise, hariçte (sonradan, dışarıda) olacak şeylerin, öyle veya böyle olmasını gerektirmez. 
Hariçte olup biten şeylerin şöyle veya böyle olmasını, insanın temayüllerine göre, 
yaratıcının kudret ve iradesi icat eder. Bu itibarla, varolup meydana gelen şeyler, öyle 
bilindikleri için varolmuş değillerdir. Bilakis, varoldukları şekillerle bilinmektedirler ki, ilk 
takdir ve tayin de işte budur. Yani, bir hadise nasıl olacaksa öyle biliniyor, yoksa öyle 
bilindiği için meydana gelmiyor.
Hasılı: Allah, olmuş olacak herşeyi, geniş ilmiyle en ince teferruatına kadar bilir. Kimlerin 
iyi işler yapmaya niyet edeceklerini ve kimlerin kötü şeylere teşebbüste bulunacaklarını ve 
bu teşebbüs ve niyetlerine göre neler yaratacağını (belirlemiş) ve takdir etmiştir. Zamanı 
gelince de, mükellefin eğilim ve niyetlerine göre, takdir buyurduğu şeyleri, dilediği gibi 
yaratacaktır. (217)
Gelelim sorunun cevabına: Allahu Tealâ, dünya kurulmadan önce ve dünya kurulduktan 
kıyamet kopuncaya kadar olmuş olacak herşeyi biliyor muydu? Elbette biliyordu ve bilir 
de.
Zaten, bilmese idi Allah olmazdı. Kullarını yarattığında da, onlara iyi ve kötüyü yapabilecek 
bir irade verdi. Ve aynı zamanda kullarına: "Şu yol kötüdür, sakın o yola gitmeyin. Şu yol 
iyidir, bu yola gidin" diye de buyurdu...

---

"Haksız yere adam öldürmeyin" diye de buyurdu. Şimdi, Allahu Tealâ, dünya kurulmadan 
önce, dünya kurulacak ve benim falanca kulum, falan kulumu, falanca senenin şu gün ve şu 
saatinde öldürecek diye biliyor muydu? Elbette biliyordu, bilemezse zaten Allah olmazdı ki. 
İşte, Allah, dünya kurulmadan önce, falanca kulunun falanca kulunu öldüreceğini bildiği 
için yazdı ve o gün o sene geldi, o kulu da onu öldürdü. Yani, Allah yazdı da ondan öldürdü 
değil. Allah onun öldüreceğini bildiği için yazdı. Yoksa, böyle olmadan Allah kulunu 
cezalandırırsa, Allah -hâşâ- adaletsiz olmuş olurdu. Halbuki, Allah, adaletlilerin en 
hayırlısıdır.
(216) Asrın Getirdiği Tereddütler - M. F. Dahhak.